تندون ها بافت های طناب مانندی از جنس پروتئینی به اسم کلاژن هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند و وظیفه آن ها حرکت دادن مفصل و استخوان های بدن است. به بیماری ای که باعث ملتهب شدن تندون ها می شود، تندینیتیس (Tendinitis) گفته می شود.
بورس ها از کیسه های ساینوویال (مفصلی)که هدفشان اجازه دادن به کشیده شدن و حرکت عضلات و تاندون ها از روی یکدیگر در نواحی که حرکت مکرر انجام میشود، تشکیل شده اند.این کیسه های ساینوویال (مفصلی) به وسیله غشای ساینوویال پوشانده شده اند که حاوی شبکه ای از رگهای خونی اند که مایع ساینووسال را ترشح می کنند. نتایج بورسیتیس (التهاب بورس) در افزایش تولید مایع ساینوویال موجب تورم کیسه های بورس می شود. با استفاده مفرط و نادرست، این بورس ها ممکن است ملتهب، بزرگ و در موقعییت های نادری عفونی شوند.
عضله دو سر (biceps) در جلوی بازو قرار دارد و مسئول خم کردن آرنج است. سر تحتانی این عضله به استخوان زند زبرین ساعد دست متصل است. انتهایی فوقانی عضله دو سر دارد که هر دو سر به یکی از زوائد استخوان کتف متصل می شوند.
آناتومی عضله دو سر:
تندون های متصل کننده این عضله به استخوان کتف، چه تکی و چه همزمان، مستعد ابتلا به تندنیتیس هستند اما این بیماری معمولا سر بلند را درگیر می کند. عوامل مختلفی مانند استفاده بیش از دستگاه های بدن سازی، جا به جا کردن اشیا سنگین و کار طولانی مدت با ابزار های مختلف می توانند باعث تندنیتیس پکتورالیس ماژور شوند. این فعالیت ها باعث اتفاق افتادن میکروترما (آسیب فیزیکی در مقیاس میکروسکوپی) در عضله و یا تندون آن می شوند که با تکرار شدن میکروتروما فرد دچار تندنیتیس می شود. علائم تندنیتیس سر بلند عضله دو سر شامل درد پیوسته در جلوی زیر شانه است. این درد می تواند خواب بیمار را برهم بزند و فعالیت های روزانه مانند شانه کردن سر و رانندگی را بسیار مشکل کند. علائم اولیه بیماری معمولا بعد از فعالیت سنگین شروع می شوند. این بیماری معمولا با بورسیتیس شانه همراه است که در و ناکارآمدی مفصل را چند برابر می کند.
با پیشرفت بیماری کلسیم در تندون ملتهب رسوب می کند و تندون سخت و استخوانی، و به اصطلاح کلسیفه می شود. .تندون ملتهب شده نسبت به کشش حساس است و ممکن است به طور ناگهانی کاملا پاره شود:
با ادامه بیماری عضله تحلیل می رود و ممکن است مفصل شانه خشک شود.
تشخیص:
بیمار مبتلا به تندنیتیس دو سر محل اصلی درد را در جلوی شانه گزارش می کند. بیمار معمولا سعی می کند تا با ثابت نگه داشتن شانه از حرکت بازو و افزایش فشار روی تندون ملتهب جلوگیری کند. استراحت و گرما از شدت درد کم می کنند و سرما و فعالیت باعث افزایش در می شوند.
محل درد در تندینیتس سر باندئ تندینیتیس عضله دو سر:
یکی از مانورهای تشخیصی این بیماری مانور "یراگسون" است. در این مانور از بیمار خواسته می شود تا آرنجش را 90 درجه خم کند و دستش را در جلوی بدن نگه دارد. سپس پزشک بازوی بیمار را به آرامی سمت خارج می کشد، در صورت ابتلا فرد به تندنیتیس سر بلند عضله دو سر، بیمار افزایش درد خواهد داشت.
مانور یراگسون:
انجام رادیوگرافی برای تمام بیماران با درد شانه الزامی است. رادیوگرافی می تواند شکستگی ها و ترک خوردگی های استخوانی را نشان بدهد. این ترک خوردگی ها ممکن است باعث علائم تندینیتیس سر بلند عضله دوسر اشتباه گرفته شوند و انجام رادیوگرافی برای تایید شدن تشخیص است. بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص بیمار ممکن است نیاز به انجام آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی باشد. اگر پزشک مشکوک به پارگی تندون ها در محل مفصل باشد MRI و تصویربرداری سونوگرافی انجام می شود. تصویربرداری سونوگرافی می تواند در تشخیص رسوب کلسیم در تندون یا دیگر بیماری های شانه نیز مفید باشد. اسکن استخوان می تواند ترک خوردگی های بسیار کوچک استخوان را که در رادیوگرافی دیده نمی شوند را به پزشک نشان بدهد. هر کدام از توصیربرداری ها کاربرد خودشان را دارند و گاهی نیاز به انجام تمام آن هاست تا بیماری تایید شود.
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و روش های ترکیبی طب نوین است. خط اول درمانی، دارو های ضد التهاب و مسکن ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چندتا از روش های زیر است.
1-لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت مفصل فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر مفصل کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 40 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد چند جلسه لیزر درمانی جوابگو است.
2-تزریق کورتیکواستروئید:
کورتیکواستروئیدها اثرات ضد التهابی دارند و به اطراف فضای تندون ملتهب تزریق می شوند. کاهش التهاب تندون، باعث فرصت پیدا کردن بدن برای ترمیم بافت آسیب دیده می شود. کورتیکواستروئید ها معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب میشود که درد تزریق را کمتر می کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود. در صورت فروکش نکردن درد بیمار بعد از 24 تا 48 ساعت، احتمال وجود بیماری دیگری نیز در محل تندون مطرح می شود مانند آرتریت مفصل، التهاب بافت های ثابت کننده مفصل شانه یا اختلال اعصابی که به مفصل ختم می شوند. در صورت وجود چند بیماری با هم دیگر نیاز به اقدام چند جانبه برای درمان همزمان این بیماری ها است.
تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی مفصل را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل بافت هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.
مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.
برای انجام این تزریق، بیمار روی تخت معاینه می نشیند و دست مبتلا به گونه ای روی زانوی فرد قرار می گیرد که کف دست به سمت بالا باشد. سپس پزشک با استفاده از دستگاه سونوگرافی ساختارهای داخلی محل تزریق را شناسایی می کند و در نهایت تزریق انجام می شود.
3-ازن تراپی:
برای درمان التهاب تندینیتیس سر بلند عضله دو سر می‌توان از تزریق آب حاوی اوزون استفاده کرد. در این روش مقدار اندکی گاز ازن به اطراف تندون تزریق می شود.
معمولاً بعد از گذشت 30 تا 60 دقیقه درد به طور کامل تسکین می‌یابد. این تسکین درد با افزایش سطح اکسیژن در محل بافت و بالا بردن متابولیسم (سوخت و ساز) آن، که موجب تسریع فرایند ترمیم میشود، حاصل میشود.
مدت زمان تسکین درد متفاوت و بین یک تا شش ماه یا درمان دائمی است. برخی از بیماران برای دریافت تسکین درد به صورت کامل، به یک سری از 2 تا 4 تزریق نیاز دارند؛ به طوری که این تزریق‌ها در طول یک دوره‌ی چند ماهه توزیع شود. دلیل آن این است که هر تزریق اوزون همچنان که تأثیراتی بر ترمیم بافت دارد، به دلیل اثرات ضدالتهابی منجر به تسکین درد نیز میشود.
برخلاف تزریق کورتیکواستروئید که اگرچه تأثیرات ضد التهابی دارد اما بافت تحت تزریق را به علت اثرات کاتابولیسمی (دگرگونی بافت‌ها) که دارد تضعیف می‌کند، ازن فرایند ترمیم را تحریک می‌کند و سطح بهبودی بافت آسیب‌دیده را ارتقا می‌دهد. این تزریق نیز با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود.
4- تغییر سبک زندگی:
حتی پس از درمان کامل بیماری، بدون تغییر سبک زندگی امکان عود بیماری وجود دارد. بیمار باید عادت های نادرست مانند نحوه غلط جا به جا کردن اشیا و نحوه غلط استفاده از دستگاه های بدن سازی اصلاح کند تا خطر ابتلا دوباره به تندینیتیس سر بلند عضله دو سر به حداقل برسد.