درد سطح خارجی ران ناشی از اختلال عصب جلدی رانی خارجی و روش های مختلف درمان

بورس ها تشکیل شده اند از کیسه های ساینوویال (مفصلی)که هدفشان اجازه دادن به کشیده شدن و حرکت عضلات و تاندون ها از روی یکدیگر در نواحی که حرکت مکرر انجام میشود،است.این کیسه های ساینوویال به وسیله غشای ساینوویال پوشانده شده اند که حاوی شبکه ای از رگهای خونی اند که مایع ساینووسال را ترشح می کنند. نتایج بورسیتیس (التهاب بورس) در افزایش تولید مایع ساینوویال موجب تورم کیسه های بورس می شود. با استفاده مفرط و نادرست، این بورس ها ممکن است ملتهب، بزرگ و در موقعییت های نادری عفونی شوند.

بورس های مفصل ران و لگن:

drCyrusMomenzadeh

عصب جلدی رانی خارجی (lateral femoral cutaneous) از قسمت قدامی-خارجی استخوان لگن عبور کرده و به سمت سطح خارجی ران می آید و به پوست این ناحیه عصب دهی می کند. در محل عبور این عصب از جلوی استخوان لگن، یک لیگامان وجود دارد به نام لیگامان اینگوینال (Inguinal) که عصب جلدی رانی خارجی از زیر آن عبور می کند. درصورت تحت فشار قرار گرفتن این عصب توسط لیگامان اینگوینال، بیمار در سطح خارجی ران احساس درد یا بی حسی و گزگز می کند.

آناتومی عصب جلدی رانی خارجی:

drCyrusMomenzadeh

این اختلال عصبی با درد، خوابرفتگی و بی حسی سطح خارجی ران مشخص می شود. این علائم معمولا با درد سوزاننده به همراه اختلال حسی در ناحیه عصب دهی شده توسط عصب جلدی رانی خارجی شروع می شوند. بیماران مبتلا به این اختلال عصبی گزارش می کنند که با نشستن، بلندشدن، بستن کمربند تنگ یا پوشیدن شلوارهای فاق کوتاه درد بدتر می شود زیرا تمام این موارد باعث فشار روی عصب جلدی رانی خارجی می شوند.

با اینکه در اکثر بیماران ضربه مستقیم و آسیب دیدن عصب باعث شروع این بیماری می شود، در بعضی بیماران نمی توان حادثه خاصی را به عنوان عامل اصلی بیماری شناسایی کرد.

تشخیص:

یافته های فیزیکی شامل درد در هنگام لمس لیگامان اینگوینال دقیقا زیر برجستگی قدامی-فوقانی استخوان لگن است. معاینه حواس پوست در سطح خارجی ران نشان دهنده اختلال حسی بیمار در این ناحیه است.در این بیماری هیچگونه اختلال حرکتی‌ای اتفاق نمی افتد. نشستن یا بستن کمربندهای تنگ، مخصوصا به همراه شلوار های فاق کوتاه، باعث فشار روی عصب جلدی رانی خارجی شده و درد را بدتر می کنند.این اختلال عصبی در بسیاری از موارد به اشتباه رادیکولوپاتی کمری (تحت فشار قرار گرفتن اعصاب خارج شده از نخاع در کمر توسط مهره های ستون فقرات) یا بورسیتیس مفصل ران و لگن یا یکی دیگر بیماری های اولیه ران و لگن تشخیص داده می شود.

رادیوگرافی ران و لگن و تست الکترومایوگرافی به افتراق این بیماری ها کمک می کند. در تست الکترومایوگرافی پاسخ اعصاب به تحریکات الکتریکی بررسی می شود و می توان محل دقیق اختلال عصبی را مشخص کرد. الکترومایوگرافی به افتراق رادیکولوپاتی کمری و اختلال عصبی ناشی از دیابت عصب فمورال از اختلال عصب جلدی رانی خارجی کمک می کند. رادیوگرافی کمر، لگن و ران برای تمام بیماران مبتلا به اختلال عصب جلدی رانی خارجی الزامی است تا عدم وجود بیماری های استخوانی اثبات شوند. اکثر بیماران مبتلا به رادیکولوپاتی کمری در پایین کمر درد داشته که این درد همراه با اختلالات رفلکسی، حرکتی و حسی است. در حالی که بیماران مبتلا به اختلال عصب جلدی رانی خارجی کمر درد ندارند و هیچگونه اختلال رفلکسی و حرکتی ای نیز در آن ها اتفاق نمی افتد. اختلالت حسی این بیماری در سمت خارجی ران بوده و نباید به پایین تر از زانو برسند. ممکن است اختلال عصب جلدی رانی خارجی به همراه رادیکولوپاتی کمری اتفاق بی افتد که به آن سندروم دابل کراش (Double Crush Syndrome) می گویند. در مواردی اختلال عصبی ناشی از دیابت عصب فمورال که به جلوی ران عصب دهی می کند می تواند باعث درد در سطح قدامی ران شده و تصویر کلینیکی را مبهم کند.

بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص پزشک آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی نیز انجام می شود. درصورت شک پزشک به بیرون زدی دیسک یا وجود تومور در نخاع انجام MRI الزامی است. MRI و تصویربرداری سونوگرافی برای بررسی عصب جلدی رانی خارجی نیز قابل استفاده هستند.

درمان:

در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و استفاده از روش های ترکیبی طب نوین است.

بعد از تایید شدن تشخیص می توان روش های درمانی مختلفی را به کار برد. بهترین روش درمانی از میان روش های مختلف درمان، بلاک عصب است. بلاک عصبی مهم ترین بخش درمان اختلال عصب جلدی رانی خارجی است و به دو صورت مختلف انجام می شود: تزریق مواد بی حسی یا رادیوفرکونسی (RF)

بلاک عصب به قطع کردن مسیر عبور پیام عصبی با تزریق مواد بی حسی در اطراف عصب گفته می شود. تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی محل تزریق را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل بافت هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.

مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.

در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.

معمولا بعد از تزریق با قرار دادن کمپرس سرد روی محل تزریق، از التهاب و درد بعد از تزریق جلوگیری می شود. اثرگذاری ماده بی حسی تقریبا از 15 دقیقه بعد از انجام تزریق شروع می شود و بستگی به مقدار آن حداقل 2 ماه یا بیشتر ادامه می یابد. در طول این مدت عصب بهبود می یابد و درد ناشی از اختلال عصب به طور کامل درمان می شود.

در روش RF، از انرژی رادیویی برای تولید گرما و انتقال آن به عصب استفاده می شود که عصب را برای مدت 6 تا 9 ماه بلاک یا به اصطلاح مسدود می کند. معمولا بعد از نیم ساعت درد بیمار به طور کامل کنترل می شود و تا 6 تا 9 ماه آینده علائم بیماری دیگر تکرار نمی شود.

همچنین معمولا با یک بار بلاک عصب، چه به روش RF و چه روش تزریق، بیماری به طور کامل درمان می گردد و دیگر نیازی به تکرار مجدد بلاک نیست.

در صورتی که اختلال عصب ناشی از حمله تومور به آن باشد، نیاز به تخریب کردن کامل عصب برای درمان درد است. برای تخریب عصب نیز از تکنیکی مشابه بلاک عصب استفاده می شود اما به جای مواد بی حسی از مواد تخریب کننده عصب استفاده می شود که عصب را به صورت دائمی بی حس می کنند.

دیگر کاربرد های بلاک عصب جلدی رانی خارجی بی حسی موضعی ران برای جراحی، تسکین درد بیمار بعد از جراحی های لگن و ران و تشخیص علت سندروم های درد مختلف این ناحیه هستند.

کاربرد تشخیصی و پیشبینی کننده این تزریق به این صورت است که بعد از انجام بلاک اگر درد بیمار درمان شد می توان نتیجه گرفت که درد بیمار مربوط به این عصب است. قبل از تخریب کامل عصب برای درمان درد های سرطانی از این روش تشخیصی برای مطمئن شدن از نتیجه دادن تخریب عصب برای درمان درد ناشی از تومور استفاده می شود.