درمان درد، کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو جلویی و خلفی (ACL,PCL)
پارگی‌های ACL (رباط صلیبی جلویی) و PCL (رباط صلیبی خلفی) جزء شایع‌ترین آسیب‌دیدگی‌های زانو، خصوصاً در ورزشکاران، هستند. ACL و PCL دو عدد از چهار رباطی هستند که ثبات زانو را حفظ کرده و به آن امکان می‌دهند بدون رفتن به طرفین، به عقب و جلو حرکت کند. ACL (رباط صلیبی جلویی)، که در مرکز زانو و درست جلوی PCL (رباط صلیبی خلفی) قرار دارد، از جلو رفتن بیش از حد استخوان ساق (تیبیا) جلوگیری می‌کند، اما PCL از عقب رفتن بیش از حد آن جلوگیری می‌کند. این دو رباط به صورت ضربدری از روی یکدیگر عبور کرده، و در کنار MCL و LCL ثبات مفصل زانو را حفظ می‌کنند.
آسیب‌های وارده به رباط‌های صلیبی اغلب بیشتر کشیدگی رباط زانو هستند تا پارگی، البته این رباط‌ها دچار پارگی‌های جزئی و کامل نیز می‌شوند. معمولاً در مواردی که آسیب‌دیدگی شدید است، سایر رباط‌ها و غضروف‌های درون زانو نیز دچار آسیب می‌شوند.
هنگام مراجعه به کلینیک پروفسوردکتر سیروس مؤمن‌زاده، با انجام معاینه فیزیکی اولیه به خوبی نشان خواهیم داد که کدام رباط‌های درون و اطراف زانویتان پاره شده‌اند.پروفسور دکتر سیروس مؤمن‌زاده ورم و درد را با تحریک مغناطیسی، تزریق اوزون یا پی‌آرپی، لیزر درمانی و قرار دادن پا بالاتر از سطح بدن، درمان می‌کنند.
چه چیزی باعث پارگی ACL یا PCL می‌شود؟
پارگی‌ها و کشیدگی‌های ACL و PCL معمولاً در مواردی اتفاق می‌افتد که مفصل زانو ناگهان می‌پیچد، مانند زمانی که زانو ناگهان و با زور متوقف شده یا تغییر جهت می‌دهد در حالی که پا همچنان به صورت عمود روی زمین قرار دارد. آسیب‌های ACL (رباط صلیبی جلویی)، علاوه بر پیچش ناگهانی زانو، می‌توانند در هنگام تغییر جهت، چرخش، کم کردن ناگهانی سرعت، یک فرودِ بد در هنگام پرش یا به دلیل یک برخورد مستقیم مانند تکل شدن در فوتبال نیز رخ دهند.
اما، آسیب‌های PCL (رباط صلیبی خلفی) بیشتر زمانی اتفاق می‌افتند که جلوی زانو ناگهان و باقدرت با یک جسم برخورد کند یا زانو بیش از حد باز شود مانند برخورد زانو با داشبورد در هنگام تصادفات رانندگی. آسیب‌های ACL غالباً در هنگام ورزش رخ داده و لزوماً نیازمند برخورد فیزیکی نیستند، در حالی که آسیب‌های PCL بیشتر حاصل ضربات یا برخوردهای پرقدرت هستند.
پارگی‌های ACL و PCL چه علائمی دارند؟
عموماً هنگام پاره شدن ACL یا PCL، شخص دچار درد و ورم‌های جزئی تا شدید می‌شود. در آسیب‌های ACL (رباط صلیبی جلویی)، شخص درست بعد از وقوع آسیب‌دیدگی دچار زانو درد می‌شود، در حالی که ورم زانو ظرف 4 تا 12 ساعت بروز می‌کند. در آسیب‌های PCL (رباط صلیبی خلفی)، درد در جلو یا طرف داخلی زانو احساس می‌شود.
در این حالت زانو دچار بی‌ثباتی شده و در طول فعالیت‌های ورزشی یا روزانه خالی می‌کند. به علاوه، شخص در ناحیه زانو دچار بی‌ثباتی یا کاهش حرکت نیز می‌شود.
اکثر پارگی‌های رباط، با یک صدای «تق» یا احساس خالی کردن زانو همراهند.
بی‌ثباتی زانو بیشتر در پارگی‌های ACL اتفاق می‌افتد تا پارگی‌های PCL
پارگی ACL یا PCL چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معمولاً تشخیص آسیب‌های ACL و PCL بر مبنای تاریخچه پزشکی بیمار و معاینه بالینی انجام می‌شود. تشخیص پارگی‌های ACL و PCL پس از یک ارزیابی فیزیکی از مفصل زانو انجام می‌گیرد که شامل لمس ناحیه آسیب‌دیده برای یافتن هرگونه ورم و آزمایش قابلیت حرکت و انعطاف‌پذیری مفصل از طریق حرکت دادن پا در جهات مختلف است. همچنین، پزشک سؤالاتی در مورد نحوه وقوع آسیب‌دیدگی می‌پرسد تا بداند چه نوع حرکتی باعث آسیب شده است و بر همین اساس تعیین کند کدام یک از رباط‌ها آسیب دیده است. در برخی موارد، از عکس‌های رادیولوژی و ام‌آرآی برای تعیین شدت آسیب و تشخیص آسیب‌دیدگی سایر رباط‌ها یا غضروف‌ها استفاده می‌شود. (با گرفتن عکس رادیولوژی می‌توان از عدم وجود هرگونه شکستگی مطمئن شد. همچنین با انجام ام‌آرآی اطمینان حاصل می‌شود که آسیبی به منیسک‌ها یا سایر غضروف‌ها وارد نشده است).
درمان آسیب‌دیدگی رباط‌ها
درمان پارگی‌های ACL و PCL تا حدودی به میزان آسیب‌دیدگی و فعالیت‌هایی که عموماً انجام می‌دهید بستگی دارد. اگر به عملکرد کامل این رباط‌ها نیاز ندارید، دچار درد یا بی‌ثباتی قابل توجهی در ناحیه زانو نشده‌اید یا رباط‌ها کاملاً پاره نشده‌اند، نیازی به جراحی نخواهید داشت.
فیزیوتراپی، که معمولاً بخشی از درمان است، باعث تقویت عضلات پشتیبان زانو و افزایش دامنه حرکتی می‌شود. پروفسور مؤمن‌زاده ورزش‌های تقویت کننده عضلات چهار سر ران و باسن (مانند، انقباض عضلات چهار سر، بالا آوردن مستقیم پا، خم و راست کردن مفصل ران، تمرینات ایزومتریک چند زاویه‌ای چهار سر ران) را به بیماران آموزش می‌دهند.
درمان با لیزر کم شدت (LLLT) درمانی انقلابی برای درد‌ها و آسیب‌های مزمن است، که در آن با استفاده از نیروی متمرکز نور به فرایند التیام آسیب و پارگی رباط‌های صلیبی شتاب داده می‌شود. سلول‌های آسیب‌دیده در واکنش به تماس با نور ترمیم شده، سلامت خود را دوباره به دست آورده و التیام می‌یابند.
اوزون‌تراپی باعث ترمیم و سفت شدن ساختارهای شل شده و همچنین رباط‌ها و بافت‌های همبند دارای پارگی‌های جزئی می‌شود. پرولوزن چرخه درد و التهاب را متوقف کرده و باعث بهبود گردش خون، افزایش جریان خون حامل مواد مغذی و رسیدن آب به بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود. این وضعیت، محیط زانو را برای بهبودی آماده کرده و باعث افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد زانو می‌شود.
پی‌آرپی (PRP)
پلاسمای غنی از پلاکت، ورزشکارانی که دچار پارگی جزئی رباط شده و به درمانهای محافظه‌کارانه جواب نداده‌اند را به طور مؤثری درمان می‌کند. معمولاً، ورزشکاران تنها با یک تزریق پی‌آرپی قادر خواهند بود بعد از حدود 12 هفته فعالیت‌های ورزشی خود را از سر بگیرند.