بلاک عصب گلوسوفارنجیال (Glossopharyngeal)

بلاک به معنی قطع کردن مسیر درد است و هم کاربرد درمانی و هم کاربرد تشخیصی دارد و با تزریق مواد بی حسی و در مواردی همراه با کورتیکواستروئید انجام می شود. عصب گلوسوفارنجیال مسئول تامین حس و حرکت ساختار های متعددی در ناحیه حلق و بخش خلفی دهان است. این عصب مستقیما از مغز منشا می گیرد و از کف جمجمه در کنار عصب واگ و بین ورید (سیاهرگ) ژگولار و شریان (سرخرگ) کاروتید خارج می شود. در تصویر زیر عصب گلوسوفارنجیال و شاخه های متعدد آن نشان داده شده اند. همچنین شریان کاروتید و ورید ژگولار نیز در کنار این عصب دیده می شوند. این عصب به عضلات حنجره، یک سوم خلفی زبان و جوانه های چشایی این ناحیه، مخاط حلق و لوزه ها عصب دهی می کند. یک شاخه از این عصب با رسیدن به ناحیه خاصی از شریان کاروتید اطلاعات مربوط به فشار خون را از این شریان به مغز منتقل می کند. یک زائده استخوانی از کف استخوان گیجگاهی به نام زائده استایلوئید (styloid process) خارج می شود که عصب گلوسوفارنجیال در طول مسیرش دقیقا از زیر این زائده استخوانی عبور می کند. کاربرد این زائده این است که پزشک با لمس آن می تواند محل دقیق عصب گلوسوفارنجیال را مشخص کند. کاربرد ها: این بلاک برای تشخیص و درمان سردرد ها و سندروم های درد صورت استفاده می شود. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک موقت درد بیمار کنترل شد یعنی منشا درد از عصب گلوسوفارنجیال است. همچنین در افرادی که نیاز به تخریب کامل این عصب (بلاک دائمی) برای کنترل درد دارند ابتدا بلاک موقت انجام می شود تا تاثیر بلاک دائمی را بتوان پیشبینی کرد. دیگر کاربرد این بلاک کنترل درد های شدید و حاد صورت، مانند درد ناشی از نورالژی (اختلال عصب که باعث درد می شود) عصب گلوسوفارنجیال یا درد ناشی از سرطان است. از این بلاک برای راحت تر شدن انتوبه کردن بیمار (قرار دادن لوله در مجار تنفسی بیمار) نیز استفاده می شود. بلاک دائمی (تخریب عصب) در نورالژی (اختلال عصب که باعث درد می شود) های عصب گلوسوفارنجیال که به درمان دارویی جواب نداده اند یا درد های ناشی از سرطان لوزه ها، حنجره و یک سوم خلفی زبان کاربرد دارد. نحوه انجام بلاک: این بلاک به دو روش انجام می شود: خارج دهانی (extraoral) و داخل دهانی (Intraoral). روش خارج دهانی: در این روش سوزن از سمت پوست پشت استخوان فک تحتانی (از سمت کنار و بالای گردن) به سمت عصب هدایت می شود. بیمار به پشت می خوابد و محل زائده استایلوئید مشخص می شود. سپس محل ورود سوزن استریل می شود. در نهایت سوزن وارد پوست می شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک آن تزریق انجام می شود. محل انجام تزریق در روش خارج دهانی: می توان برای این بلاک از تصویر برداری فلروسکوپی استفاده کرد. اگر از این روش استفاده شود در تمام طول تزریق با استفاده از تصویربرداری فلورسکوپی سوزن دیده می شود و با توجه به تصویر آن در فلروسکوپی به سمت عصب هدایت می شود. استفاده از فلوروسکوپ باعث دقت بالاتر حین تزریق می شود. در این روش می توان به جای تزریق مواد بی حسی موقت از تزریق مواد کشنده عصب یا سوزنی که با امواج رادیویی عصب را تخریب می کند استفاده کرد تا به جای بلاک موقت، بلاک دائمی در افرادی که به آن نیاز دارند انجام شود. روش داخل دهانی: در این روش سوزن از سمت لوزه به سمت عصب هدایت می شود. بیمار به پشت می خوابد و زبان بیمار با استفاده از محلول لیدوکائین بی حس می شود زبان بیمار با وسیله خاصی به نام لارنگوسکوپ پایین نگه داشته می شود و در نهایت سوزن وارد می شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک آن تزریق انجام می شود. عوارض جانبی احتمالی: به دلیل قرار داشتن این عصب در نزدیکی شریان کاروتید و ورید ژگولار خطر تزریق داخل آن ها وجود دارد که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود. همچنین در صورت آسیب دیدن این دو رگ با نشت خون هماتوم (فضای پر از خون داخل) تشکیل می شود. اگر بلاک عصب واگ به صورت ناخواسته انجام شود باعث اختلال در صحبت کردن بیمار به دلیل ضعف تار های صوتی می شود. همچنین اگر شاخه حرکتی عصب گلووفارنجیال بلاک شود بیمار اختلال بلع به دلیل ضعف عضلات حلق پیدا می کند. می توان جلوی تمام این عوارض را با اطمینان از محل نوک سوزن قبل از تزریق و با کمک دستگاه تصویربرداری فلوروسکوپی گرفت.

مقالات مرتبط
جدیدترین مـقالات آموزشی
ساعات پذیرش بیمار
شنبه تا چهار شنبه: 14 تا 17 عصر
تلفن: 88460605-021  ,  88449335-021
تلفن‌همراه:09198172104-09338866615-09914686402
بالا