استخوان کوکسیک (Coccyx، دنبالچه) در انتهای تحتانی و خلفی لگن به استخوان ساکرال (Sacral، استخوان پشت لگن که از بالا به ستون مهره وصل می شود) متصل می شود.
آناتومی ناحیه خلفی لگن:
سندروم کوکسیدینیا (Coccydina) یکی از سندروم های درد شایع است که مشخصات اصلی آن شامل درد در استخوان دنبالچه است که ممکن است درد این سندروم به نواحی مجاور مانند پشت و کف لگن هم پخش شود.
کوکسیدینیا در زنان بیشتر از مردان اتفاق می افتد.کوکسیدینیا ممکن است بعد از زایمان طبیعی اتفاق بی افتد. درد این سندروم حاصل از لیگامان های متصل شده به دنبالچه یا شکستگی های فشاری آن است.در موارد نادر آرتریت مفصل ساکروکوکسیجیال (مفصل استخوان ساکرال با کوکسیکس) هم ممکن است باعث سندروم کوکسیدینیا شود.
تشخیص:
بیمار در معاینه فیزیکی در هنگام لمس استخوان دنبالچه احساس درد می کند و حرکت دادن این استخوان درد را افزایش می دهد. همچنین حرکت دادن استخوان دنبالچه می تواند باعث خواب رفتگی نواحی مجاور به سمت مقعد شود که برای بیمار بسیار آزاردهنده است.
در معاینه مقعدی، تحریک عضلات کف لگن ممکن است باعث اسپاسم (گرفتگی) این عضلات شود.
نشستن برای بیمار دردناک است و به این دلیل بیمار معمولا روی یک سمت باسن خود می نشیند. برای همه بیماران، رادیوگرافی برای تایید عدم وجود بیماری های استخوانی و تومور در محل درد انجام می شود.بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص پزشک ممکن است آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی و ... مورد نیاز باشد.
MRI و سونوگرافی زمانی انجام می شود که پزشک مشکوک به وجود تومور در فضای کف لگن باشد. اسکن استخوان ممکن است برای تشخیص شکستگی های فشاری که در رادیوگرافی دیده نشده اند مفید باشد.
درمان:
روش های مختلفی از جمله درمان های دارویی، فیزیوتراپی و ... وجود دارد اما در بین تمام این روش ها، روش تزریق داخل مفصلی موثرترین و سریع ترین روش درمان بیماری است.
تزریقات داخل لیگامان ها عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از سونوگرافی. در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
این روش که در فوق تخصصی دردشناسی پروفسور سیروس مومن زاده انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن و خود مفصل از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.این تزریق هم کاربرد درمانی و هم تشخیصی دارد.
عوارض جانبی:
اصلی ترین عارضه جانبی این تزریق عفونت است که با انجام روش های درست تزریق به آسانی قابل جلوگیری است.
به دلیل مجاورت این استخوان با مقعد امکان سوراخ شدن روده بزرگ وجود دارد. اما به دلیل استفاده از دستگاه سونوگرافی و داشتن دید کامل به ساختار های داخلی به آسانی قابل جلوگیری است.حدود 25% بیماران پس از انجام تزریق به طور موقت افزایش درد خواهند داشت، اما پس از مدتی درد فروکش کرده و این مفصل عملکرد طبیعی خود را پیدا می کند.