کمر درد ،درد آزاردهنده ای است که امروزه شیوع بسیار زیادی پیدا کرده است و می تواند به صورت درد مزمن و یا شدید (حاد) و به علت و دلایل متعددی مانند دیسک کمر، سیاتیک ، گرفتگی عضلانی ، بارداری ،حوادث ، ناهنجاری های ستون فقرات ، چاقی و گودی کمر و علل دیگر ایجاد شود و با علائم و نشانه های مختلفی همراه باشد.مبتلایان به کمردرد می توانند با مراجعه به کلینیک درد و پس از معاینه توسط پزشک متخصص و انجام کلیه روش های تشخیصی که پزشک برای تعیین علت کمر درد از آن ها استفاده میکند از بهترین راه ها و روش های درمان کمر درد مانند تزریق ، داروی کمر درد ، فیزیوتراپی و ورزش برای کمر درد ، کشش ستون فقرات ، بریس و ارتز ، کمربند طبی ، ورزش کمر و ماساژ که پزشک برای آنان در نظر می گیرد کمر درد شان را درمان کنند.
کمردرد چیست ؟
درد عضلات یا ستون فقرات ناحیه ی کمری،که در اصطلاح کمر درد نامیده می شود. یکی از مهمترین علل کمر درد، گرفتگی (اسپاسم) عضلات بزرگ ستون فقرات و سرخوردگی مهره های کمر است.
در بیشتر موارد، درد به ناحیه ی کمر محدود است، اما گاهی به باسن و بالای ران هم منتشر می شود. گاهی درد به صورت ناگهانی و بلافاصله متعاقب کشیدگی عضلات یا طی ساعت های بعدی بروز می کند. در موارد زیادی نمی توان علت ایجاد کمردرد را به درستی مشخص کرد. بسیاری از کمردردها با درمان های ساده و استراحت مختصر بهبود می یابند. ممکن است بیماریهای مختلفی با کمردرد تظاهر کنند که از جمله ی آنها می توان به برخی از عفونت ها (تب مالت، عفونت های چرکی یا بیماری های ویروسی)، التهابات مفصلی، بیماری های سیستم ادراری- تناسلی مانند کیست های تخمدانی، عفونت های رحم و دهانه ی آن، سنگ های دستگاه ادراری، عفونت عناصر موجود در لگن خاصره و برخی از بدخیمی ها اشاره کرد. بسیاری از زنان کمردردهای همراه با سیکل قاعدگی را تجربه کرده اند. نشستن طولانی مدت، به ویژه در وضعیت بد مثل لمیدن یا استفاده از صندلی نامناسب، ایستادن در وضعیت بد، حمل بارهای سنگین و … نیز از جمله علت های شایع کمردرد خفیف تا کمردرد شدید به شمار می روند. در اینجا بد نیست مجدداً به حمل کیف های سنگین توسط دانش آموزان اشاره شود. از آنجه که ستون فقرات کودکان نرم تر از بالغین بوده و مراحل رشد خود را پشت سر می گذارد، حمل بارهای سنگین، کیف و کتاب زیاد و… می تواند سبب پیدایش انحناهای غیر طبیعی در ستون فقرات و نیز کمردرد شود. فشارهای عصبی، اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روحی- روانی هم در ایجاد و تشدید کمردرد نقش مهم و قابل توجهی دارند. با وجود این که اغلب کمردردها خوش خیم هستند و پاسخ مناسبی به درمانهای معمولی می دهند، اما باید توجه داشت که علل کم شایع تری مانند تومورها، عفونت ها و سرخوردگی مهره های کمر و… نادیده گرفته نشود. چرا که تأخیر در تشخیص می تواند بیمار را با فاجعه ای جبران ناپذیر رو به رو کند. فتق دیسک بین مهره ای و بیرون زدگی دیسک بین مهره ای هم یکی از علت های به نسبت شایع و مهم کمر درد به شمار می رود.
معمولاً مراحل اولیه فتق دیسک بین مهره ای با کمردرد تظاهر می کند، ولی به مرور و با پیشرفت سیر بیماری ممکن است این علامت کاهش یافته یا حتی از بین برود که در این صورت موضع درد تغییر کرده و به باسن، ران، پشت ساق پا یا حتی انگشتان منتشر می شود. بعضی از بیماران به اشتباه فکر می کنند که بر طرف شدن کمردرد و انتقال آن به پاها به معنی بهبودی و بر طرف شدن فتق دیسک کمر است. در حالی که این تغییر به معنی پیشرفت بیماری و از بین رفتن گیرنده های درد مربوط به کمر است. معمولاً درد سبب گرفتگی عضلانی می شود و این گرفتگی، درد بیمار را تشدید خواهد کرد. به این معنی که درد و گرفتگی عضلانی حلقه ای معیوبی تشکیل می دهند که نتیجه ی آن بیشتر شدن مشکلات بیمار است. برای برطرف کردن این حلقه ی معیوب از داروهای ضددرد، ضد التهاب مانند Celebrex، استامینوفن، بروفن، ایندومتاسین و ناپروکسن استفاده می شود. البته باید مراقب عوارض نامطلوب این داروها از قبیل احتمال پیدایش مشکلات گوارشی، حساسیت های دارویی و در صورت استفاده ی دراز مدت، افزایش شیوع پوکی استخوان بود. مصرف هم زمان این داروها با غذا و یک لیوان آب تا حد زیادی احتمال بروز عوارض گوارشی آنها را کاهش می دهد. استراحت مطلق کوتاه مدت (یک تا سه روز) نیز یکی از روش های مهم درمان کمردرد به شمار می رود. استراحت با کاهش فشارهای وارده بر عضلات، مفاصل و دیسک منطقه ی درگیر درد بیماران را بهبود خواهد بخشید. نحوه ی خوابیدن بیمار در میزان تدثیر استراحت بسیار مهم است. بهترین شیوه ی خوابیدن، وضعیت خوابیده به پشت روی یک تشک نسبتاً سفت یا پتو است، در حالی که یک یا دو بالش کوچک تا متوسط زیر زانو قرار داده شده اند. در این حالت قوس زیاد کمر کاهش می یابد و علاوه بر کاهش فشار وارده بر این ناحیه، از زانوها نیز حمایت می شود. البته تغییر وضعیت به پهلو در حالتی که زانوها و ران ها تا حدی خمیده اند و یک بالش متوسط بین دو زانو قرار داده شده نیز بلامانع است. اما خمیده کردن بیش از حد ران ها توصیه نمی شود. امروزه به دلایل بسیار که برخی از آنها در مبحث درمان دیسک و سیاتیک آمده اند، استراحت مطلق بیش از سه روز را توصیه نمی کنند و حتی پیشنهاد می شود که در طول مدت سه روز بیمارگاهی، حداقل چند قدم راه برود. بعضی از بیماران، نشستن یا لمیدن را استراحت تلقی می کنند، در صورتی که اصلاً چنین نیست و بر عکس در این وضعیت ها فشار بیشتری بر عضلات، مفاصل و دیسک کمر وارد می شود. همانگونه که اشاره شد راه رفتن روی سطح صاف به مدت چند دقیقه، و استفاده از توالت فرنگی در طول مدت استراحت بلامانع است، اما نشستن طولانی مدت یا استفاده از توالت های سنتی به هیچ وجه توصیه نمی شوند. چرا که فشار زیادی بر ناحیه ی کمر، مفاصل ران و زانوها وارد می آورند. گرم کردن محل درد با کیسه ی آب گرم، حوله ی گرم و … روش مؤثری در کاهش درد و اسپاسم عضلانی موضع خواهد بود .ماساژ ملایم و استفاده از ژل ها یا پمادهای مسکن موضعی نیز بلامانع هستند، به شرط این که با حرکات آسیب رسان همراه نشوند. توجه داشته باشید که اگر:
-1کمردردر شما بیشتر از یک هفته به طول انجامید .
-2تب غیر قابل توجیه هم زمان با کمردرد داشتید .
-3قرمزی یا تورم موضعی روی کمر مشاهده کردید .
-4درد به باسن و پاها منتشر شد .
-5سابقه ی ضربه ی کمر، تصادف یا سقوط از ارتفاع داشتید.
-6کمردرد شما پس از یک کار سنگین پدید آمد.
-7کمردرد با ضعف یا کرختی و گزگز در یک یا هر دو پا همراه شد .
-8بی اختیاری یا احتباس (گیر کردن) ادرار و مدفوع ایجاد شد .
-9لاغری و کاهش وزن هم زمان با کمردرد مشاهده کردید.
-10تعریق بیش از حد هم زمان با کمردرد داشتید.
-11درد با سرفه یا زور زدن و بلند کردن اشیا تشدید شود.
-12کمردرد شما در طول شب افزایش یافت .
انواع کمردرد
کمردرد مزمن
کمر درد اگر بیش از 3 ماه طول بکشد مزمن تلقی می شود. کمر درد مزمن می تواند ناشی از آسیب، بیماری و یا فشار بر ساختار مختلف بدن باشد. با وجود این که کمر درد های مختلف و متنوعی وجود دارد، اما آن ها را می توان به طور کلی به درد های استخوانی، عصبی و ماهیچه ای دسته بندی کرد. همچنین، کمر درد به شیوه های گوناگونی درک و احساس می گردد.
از این رو، کمر درد ممکن است به صورت حس سوختگی، تیرکشیدگی، خارش، تیزی یا کندی، و واضح یا مبهم احساس گردد. اغلب اوقات منشأ کمر درد ناشناخته است و یا نمی توان به طور شفاف آن را بیان کرد. در واقع، در اکثر موارد، با وجود این که وضعیت یا آسیبی که باعث ایجاد کمر درد شده به طور کامل از بین رفته است، اما کمر درد هنوز شما را آزار می دهد.
به این ترتیب می توان گفت، انواع کمردرد حتی پس از درمان و از بین رفتن عامل اصلی ایجاد آن در بدن شما احساس می شود. دلیل این امر این است که سیستم مراقبت سلامت بدن (سیستم دفاعی)، صرفنظر از منشأ درد، باعث احساس کمر درد می شود.
مشکلات احساسی
هرنوع از مشکلات روحی ممکن است سبب دردهای جسمی شود. در واقع امروزه بسیاری از بیماریها در رابطه با روح و جسم با هم تلفیق می شوند. امکان ان می رود که مشکلات روحی طولانی و فشارعصبی سبب تنش جدی در عضله ها شوند. باید توجه شود که همه کمردردها جدای از علل واقعی آنها تا حدی سبب تنشهای روحی شده و این به نوبه خود سبب تشدید کمردرد می شود و در این صورت دور باطل را به وجود می آورد.
با این گفته ها به پایان بحث خود در مورد کمردرد و علل آن رسیدیم. این سری از دلایل کمردرد کمتر از 10درصد از کل کمردردها را شامل می شود.درواقع علت اصلی کمردرد در نتیجه ساختار نامناسب بدن و عضلات ضعیف است که به نوبه خود باعث اسپاسم و در نتیجه کمردرد می شود.علاوه بر این باید به خاطر داشته باشیم بیان این گفته ها نباید شما را به سوی خوددرمانی سوق دهد. چرا که همان طور که دیدیم بسیاری از کمردردها به علت ناهنجاری های مکانیکی ستون مهره ها و دیگر بیماری ها رخ می دهد و نیازمند معاینه، درمان دقیق و سریع است در غیر این صورت تشدید شده و مشکلات بیشتری را به بار می آورد.
ستون فقرات
این دردهای کمردرد از ستون فقرات و عناصر مختلف تشکیل دهنده یا عضلات حمایتی اطراف آن به وجود می آیند. در اغلب موارد، دردهای اسپوندیلوژنیک (با منشأ ستون فقرات) با فعالیت تشدید شده و با استراحت به درجاتی تخفیف می یابند. درگیری استخوان، مفاصل، تاندون ها و دیسک از جمله علل پیدایش این نوع دردهای کمر هستند. شایع ترین علت کمردرد را همین موارد به خود اختصاص می دهند. به همین دلیل بخش عمده ی مطلبی که پیش رو دارید به این دردها و برخوردهای تشخیصی- درمانی با آنها اختصاص دارد.
سیاتیک
سیاتیک در حقیقت یکی از عصب های اندام تحتانی است که از به هم پیوستن چند ریشه ی نخاعی به وجود می آید و فشار یا آسیب های وارده بر آن در هر نقطه از مسیرش سبب دردی تیر کشنده، ابتدا در ناحیه ی باسن، سپس پشت ران، به تدریج پشت یا جلوی ساق و در نهایت انگشتان پا می شود. دردهای سیاتیکی می توانند به صورت سوزشی، یا گزگز شدن باشد و ممکن است از شدت های مختلفی برخوردار باشد. در برخی از موارد حتی با یک سرفه یا عطسه نیز درد تشدی خواهد شد و بر عکس حرکاتی مثل راه رفتن و یا دوچرخه زدن آهسته ممکن است به درجاتی درد را تخفیف بخشند. بخش عمده ی حرکت پاها و توانایی راه رفتن ما مدیون وجود همین عصب است. از شایع ترین علت های درد در مسیر عصب سیاتیک، می توان به فشرده شدن آن توسط دیسک بیرون زده، آرتروز مهره ی کمری و یا لقی و فاصله دار بودن مهره ی کمر اشاره کرد. برخی بیماران به اشتباه فکر می کنند که درد پا با کمردرد ارتباطی ندارد و یا برعکس. در صورتی که اگر به مسیر عصب سیاتیک و توضیحات بالا توجه کرده، باشید، متوجه خواهید شد که این تفکر پایه و اساس درستی ندارد. در برخی موارد، یک حرکت ناگهانی یا فشار شدید و قابل توجه بر مهره های کمر باعث پارگی سریع دیسک و فشار شذید بر عصب سیاتیک خواهد شد، بدون اینکه سابقه ای از کمردرد وجود داشته باشد. معمولاً این بیماران از درد بسیار شدید یک یا هر دو پا و یا حتی اختلال در رفع ادرار و گاهی ناتوانی در حرکت دادن بخشی از پا رنج می برند. اساس تشخیص علت های مولد کمردرد و دردهای سیاتیکی است یعنی پزشک بر اساس معاینه و شرح حال دقیق می تواند تا حد زیادی علت سببی مشکلات را مشخص کند.
شکم یا لگن
بیماری های درگیر کننده ی کلیه ها یا احشاء لگنی (رحم، تخمدان ها، مثانه، پروستات و…) و حتی بعضی از تومورها هم می توانند باعث پیدایش کمردرد شوند، اما به ندرت تنها علامت این ضایعات، کمردرد خواهد بود. تاریخچه دقیق پزشکی و معاینات لازم تا حد زیادی باعث افتراق این ضایعات از مشکلات ستون فقرات خواهند شد. این کمردردها معمولاً با فعالیت تشدید نیم شوند و با استراحت نیز بهبود نمی یابند. در حقیقت این بیماران سعی می کنند بنشینند یا دور خود بچرخند تا درد خود را تخفیف دهند. تشخیص اینگونه موارد هنگامی سخت تر خواهد شد که بیماری های شکمی یا احشایی با مشکلات ستون فقرات به طور همزان وجود داشته باشند .
کمردرد با منشأ عروقی
آنوریسم شکمی و بیماری عروق محیطی می توانند با کمردرد و علائم و نشانه هایی شبیه دردهای سیاتیکی تظاهر کنند. لنگش های عروقی که در اثر نارسایی عروقی اندام تحتانی ایجاد می شوند، معمولاً با ایستادن و توقف کردن برطرف می شوند. در حالی که لنگش های عصبی معمولاً فقط به خوابیدن به حالت جنینی یا نشستن، چمباتمه زدن و لوبیایی شکل شدن بدن پاسخ می دهند. چرا که فقط در این حالات انحنای بدن کاهش یافته و ریشه های عصبی به طور نسبی آزادتر می شوند.
حدود 80 درصد از زنان باردار حداقل یکبار دچار کمردرد میشوند و بیش از نیمی از این درد ها در سه ماه آخر بارداری ایجاد میشوند. البته در غالب موارد مدت این دردها کوتاه است. با این حال در 30 درصد موارد شدت درد به حدی است که فعالیت های روزانه را محدود میکند.نیاز به درمان کمر درد در بارداری در افراد زیر بیشتر دیده میشود.
زنان چاق
بارداری های مکرر
سابقه کمردرد در بارداری های قبلی
شدت کمردرد بارداری در زنان جوان بیش از زنان مسن تر است.
علت و دلایل
گرفتگی عضلانی: عضلات ضعیف و ساختار نامناسب بدن ، نتیجه کم تحرکی مردم جوامع مدرن است . هنگامی که با فشار فبزیکی و عصبی همراه شوند، عکس العمل آن اسپاسم و گرفتگی عضلانی است که باعث کمردرد می شود.در اینجا لازم است دونمونه از بیماران مبتلا به کمردرد را ذکر کنیم، اول یک زن حامله و دوم مردی چاق با شکم بیرون زده. این مرد برای سومین بار در چندماه گذشته بود که دچار کمردرد می شد و ما تشخیص دادیم که وضعیت این مرد کم و بیش مانند زن حامله ای بود که جدیداً کلینیک را ترک کرده بود. این زن پس از زایمان به شرطی که تمرینات لازم را برای تقویت عضلات کشیده شده انجام میداد، به حالت متعادل در ناحیه شکم می رسید. در حالی که زن با وضع حمل به وزن مناسب خود می رسید. لیکن مرد تنها در صورتی می توانست به وزن مناسب خود برسد که تمرینات سختی را پشت سر می گذاشت. در طی آزمایشات مشخص شد که کمر این مرد سست و عضلات کمری در حالت اسپاسم و گرفتگی بودند. رابطه ای مشخص و معنی دار بین کمردرد و اسپاسم با گرفتگی عضلات وجود دارد.در حقیقت گرفتگی عضلانی، علت اصلی بسیاری از کمردردهاست(حدود90 درصد). ضمناً عضلاتی که دچار گرفتگی یا اسپاسم شده اند ممکن است ستون فقرات را در وضعیتی غیرطبیعی قرار دهند و امکان کمردرد را در بیماران افزایش دهند. از طرف دیگر بیماران هنگامی که واژه اسپاسم را می شنوند دچار سردرگمی می شوند.
استئوآرتریت ستون مهره ها: استئوآرتریت ستون مهره ها(کاهش خاصیت الاستیکی غضروف ها و نازک شدن بافت استخوانی) علی رغم اسم بزرگش چیزی بیش از فرسودگی و انحطاط ستون مهره ها به دلیل بالارفتن سن نیست. وینستون چرچیل سالخوردگی را حرکت دزدانه و مرموز بدن به طرف ضعف و انحطاط تعریف میکند. اما منصفانه تر آن است که بگوییم: سالخوردگی پیشرفت و توسعه آرام و کند بلوغ، عقلانیت و تجربه است که با کاهش خاصیت الاستیکی غضروفها و نازک شدن بافت استخوانی بدن همراه می شود و ستون مهره ها نیز از این مقوله جدا نخواهدبود.
استحاله ستون مهره ها
الف) کم عرض شدن و نازکی فضای بین مهره ها به علت نازک شدن دیسکهای بین مهره ای
ب)شکل گیری استئوفیت ها(زوائداستخوانی) در حاشیه جسم مهره ها
ج) کوچک شدن فضای عبور عصب.
استحاله در همه ی ما از سن 25-30 سالگی شروع می شود و تا سن 60 سالگی به طور کامل پیشرفت می کند، به طوری که افراد کمی یافت می شوند که عکسهای گرفته شده از ستون مهره های آنها حالت طبیعی را نشان دهد و این همان پیزی است که باید به درستی به خاطر داشته باشیم. اما به طورکلی استئوآرتریت ستون مهره ها مشکلی بسیار حاد نیست، هرچند که در بعضی افراد ممکن است سبب تشدید گرفتگی عضلانی و درد شود.لیکن این مسئله همان طور که گفته شد برخلاف آنچه مردم گمان می کنند در عوامل ایجاد کمردرد از اهمیت کمتری برخوردار است.
دیسک کمر: دیسک ها صفحاتی غضروفی هستند که بین مهره ها قرار می گیرند تا فشارهای وارد به ستون مهره ها را کاهش دهند. دیسک ها تنها در صورت تحمل فشار زیاد یا وارد شدن نیروی ناگهانی به ستون مهره ها گسیخته می شوند. بسیاری از پزشکان ترجیح می دهند تا واژه های معادل مانند پارگی دیسک کمر و فتق دیسک کمر استفاده کنند. در صورتی که عوام تنها واژه دیسک کمر را به کار می برند. این واقعیت که یک دیسک ممکن است متورم شود و در نتیجه بیرون بزند تا سال 1934 تشخیص داده نشده بود تا این که دکتر میکستر جراح اعصاب و دکتر بارر جراح اورتوپد اولین افرادی بودند که تحقیقی راجع به موضوع بیماری دیسک کمر ارائه کردند و آن را مفصلاً مورد بحث قرار دادند. بر اساس این تحقیق، مواد داخلی دیسک کمر ممکن است از جای خود بیرون بزنند و به ساختار اطراف آن، مثل ریشه عصب سیاتیک فشار آورده و باعث درد شوند. فتق دیسک کمر معمولاً(نه همیشه) ممکن است به علت حرکتی ناگهانی مانند سقوط، تصادف یا فشار وارده به هنگام بلندکردن اشیاء سنگین و یا در حرکت چرخشی کمر به وجود آید. فتق دیسک کمر در 5 تا7 درصد کمردردها دیده می شود و علائم و نشانه های زیر برای تشخیص آن مورد استفاده است
در درجه اول بیمار ممکن است از دردی که در پا در امتداد عصب سیاتیک حس می کند و یا ضعف عضلات آن شکایت کند. در یک آزمایش ساده، بیمار ممکن است قادر به بلند کردن پا بدون احساس درد نباشد. علاوه براین ممکن است احساس خواب رفتگی، سوزش یا تغییراتی در عکس العمل زانو و مچ پا داشته باشد.
در موارد حادتر از دست دادن اتدازه طبیعی اسفنگتر مثانه و روده رخ می دهد و نواحی اطراف مقعد بی حس می گردد. در این صورت، عارضه ای جدی است و نیاز به درمان فوری دارد اما خوشبختانه این مسئله نادر است. تشخیص قطعی عارضه فتق دیسک کمر با استفاده از ملوگرام و ونوگرام و دیگر آزمایشات مفصل به طور قطعی قادر به تشخیص دیسک کمر نیست.
این آزمایشات در صورتی ضروری است که درد دیسک کمر بیمار ادامه یابد یا در عملکرد عصب اختلال ایجاد کند. عارضه فتق دیسک کمر عارضه ای است که گذشت زمان بر وخامت آن می افزاید. اگر بگوییم این عارضه، ابتدای کمردرد نیست بلکه مرحله پایانی کمردردی است که نشانه های آن نادیده گرفته شده است، سخن به گزاف نگفته ایم و در واقع آخرین مرحله، برای سیستمی است که از تعادل خارج شده باشد.
حوادث و سوانح: التهابات، کشیدگی ها و ضربه های مستقیم وارده بر تاندون ها، عضلات و استخوان های ستون فقرات بر اثر حوادث و سوانح نیز از جمله علل نسبتاً شایع دردهای این نواحی به شمار می روند. در اغلب موارد طی دو سه روز اول دردها و اسپاسم های بیمار شدیدتر بوده و در صورت درمان مناسب، اغلب موارد طی دو سه روز اول دردها و اسپاسم های بیمار شدیدتر بوده و در صورت درمان مناسب اغلب موارد طی دو تا چهار هفته بهبود می یابند. البته باید توجه داشت که بعضی موارد ممکن است تا ماه ها و حتی چند سال نیز ادامه پیدا کنند
بلندکردن ناصحیح و غلط اجسام: دردناگهانی در کمر یا صدمه ای که در اثر بلندکردن شیئی به روش نادرست، باعث ایجاد کمردرد میشود . انسان مشکلات خود را به چیزی واقعی و ملموس که در آینده امکان چلوگیری از آن وجود داشته باشد، نسبت دهد از عادات بشر است و دلیل اینکه اکثر مبتلایان به کمردرد از طرف پزشکان در مورد بلندکردن اشیا مورد سئوال قرار می گیرند همین مسئله است و در واقع این مسئله که بلندکردن اشیا به روش نادرست باعث بروز کمردرد می شود امری مسلم است اماتأکید ما بر انجام حرکت به شکل نادرست حتی بدون برداشتن شییءسنگین است و این مشکلی است که تازگی ندارد. در اینجا لازم است که موضوع را با ذکرمثالی روشن کنیم. عامل رایج در صدمات پشت، در میان کارگران یک کارخانه بزرگ به این مسئله نسبت داده می شد که عضلات پشت کارگران به اندازه کافی قوی نبوده است تا از پس کار برآیند. مطالعات انجام شده نشانگر این بود که 62 درصد از عوارض و صدمات پشت در این مقوله قرار می گرفتند، در حالی که 38 درصد بقیه در اثر عواملی دیگر مانند افتادن اشیا یا لیز خوردن به وجود می آمدند. تحقیقات بیشتر مشخص کرد که تنها 26 درصد از کارگران که در کارهای بسیار سخت شرکت داشتند بر این عقیده بودند که ضایعات کمری آنها در اثر بلندکردن اشیاء سنگین است در حالی که سایر کارگران نمی توانستند علت مشخصی را برای کمردرد خود عنوان کنند. در واقع علت بسیاری از کمردردها بلند کردن اشیا به روش نادرست نیست. در بسیاری از موارد کمردرد به علت ضعف عضلات ضعیف است که دربرابر کار و فشار شدید، با گرفتن حالت اسپاسم به خود واکنش نشان می دهند.
ناهنجاری های ستون فقرات: براساس برآوردهای انجام شده حدود نیمی از جمعیت بشر دارای ناهنجاری های مادرزادی خفیف در ستون مهره ها و ساختارهای مربوط به آن می باشند. لیکن بهتر آن است که چنین ناهنجاری ها را تنوع فیزیکی بنامیم که شامل اسکلیوزیس، کایفوزیس، لوردوزیس و فتق نخاع هستند اما به ندرت اتفاق می افتد که چنین ناهنجاریهایی سبب کمردرد یا مشکلات مربوط به آن شوند.انواع ناهنجاری های ساختار ستون مهره ها در ادامه مطالب ذکر شده ؛
اسکلیوزیس(انحراف ستون فقرات): این ناهنجاری به صورت انحراف جانبی ستون مهره ها ظاهر می شود. به طوری که اگر از پشت سر به فردی که دچار این عارضه است نگاه کنیم، انحراف تنه او به پهلو کاملاً مشخص است. اسکلیوز ممکن است Sشکل و یاC شکل و حتی ترکیبی از ناهنجاریهای لوردوز و کایفوز باشد.
کیفوز و لوردوزیس (قوز و گودی کمر): در اصطلاح عمومی به این عارضه گوژپشتی گفته می شود و در کل عارضه ای است که در آن ستون مهره ها در ناحیه پشتی، دارای انحنای بیش از حد و برآمدگی، می شود. لوردوزیس که به آن پشت گود گفته می شود، انحنای بیش از اندازه ستون مهره ها و فرورفتگی در ناحیه کمر است. در این صورت ستون مهره ها در قسمت کمر دارای گودی بیش از اندازه می باشد.
اسپوندیلولیستسیس (سرخوردگی مهره ها): اسپوندیلولیستسیس یا سرخوردگی مهره کمر به جلو که در موارد نادر رخ می دهدحالتی است که در آن یک مهره از ستون مهره ها، نسبت به مهره پایینی در وضعیت نامتعادل و نامناسب قرار می گیرد و سبب تحریک ریشه های عصبی می گردد.
اسپینابیفیدا: این عارضه در موارد نادر رخ می دهد و در آن در قسمت پشتی یک یا چند مهره، ناهنجاری هایی به وجود می اید و باعث می شود نخاع بدون محافظ شده و در معرض خطر قرار بگیرد.
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی): شیوع این عارضه که عارضه ای عمومی در بدن است در زنان بیش از مرددان است و بیشتر در افرادی با سنین 20 تا 35 سال دیده می شود. این عارضه در ابتدا مفاصل کوچک بدن مانند انگشتان پا و دست را مبتلا کرده و سپس کلیه مفاصل بدن از جمله ستون مهره ها را در برمی گیرد. علت اصلی این عارضه هنوز به طور قطعی مشخص نشده است.
آنکیلوزینگ اسپوندیلیتس: این عارضه که اطلاعات زیادی در مورد آن در دست نیست عارضه ای است که در میان مردان بین 20 تا 30 سال شایع تر از زنان است و با علائمی مانند درد و سفتی تمام ستون مهره ها همراه است. در اثر این عارضه لیگامان های ستون مهره ها به صورت استوانه ای سفت درمی آید. قامت فردی که مبتلا به این عارضه است دچار خمیدگی می شود. در اصطلاح عمومی به آن پشت خم اطلاق می شود.
بیماری های متابولیسمی: این بیماری ها نیز مانند استئوپروسیس و نقرس ممکن است به صورت تدریجی، سبب کمردرد شوند.
بیماری های موضعی ستون مهره ها
عفونت ستون مهره ها
تومورهای ستون مهره ها
عوامل داخلی ستون مهره ها
عوامل داخلی مانند زخم دستگاه گوارش و لوزالمعده، عفونت های کلیه، سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا، تورم کیسه صفرا و تورم گردن رحم نیز ممکن است از عوامل مسبب کمردرد باشند.
عوامل عروقی (سیستم گردش خون): عوامل عروقی از قبیل لخته شدن خون و گرفتگی در آئورت شکمی نیز ممکن است سبب تشدید دردی شوند که شبیه کمردرد است.
عوامل روانی: هرچند بیان این عوامل به عنوان ایجاد کمردرد ممکن است تعجب آور به نظر آید اما در واقع چنین عواملی نیز می توانند سبب بروز کمردرد شوند. ممکن است اطلاع نداشته باشید که تا چه اندازه ذهن و جسم شما به یکدیگر مربوط هستند و در واقع متمایز کردن این دو نوع عارضه از آنچه که فکر می کنید مشکل تر است. در جریان تحقیقی که در امریکا در مرکز کلینیک یک بیمارستان برروی بیمارانی که از افسردگی رنج می برند انجام شد. اکثر این بیماران از دردهای کمر گلایه داشتند، در واقع علت اصلی آن مربوط به افسردگی انها بود. موارد زیر از جمله مواردی هستند که در آنها عوامل روانی سبب ایجاد کمردرد می شوند.
چاقی: بر اساس گزارشات انجمن چاقی امریکا 5/64% بالغین امریکایی از چاقی رنج می برند و متأسفانه باید گفت که چاقی در کودکان نیز به وفور دیده می شود. اغلب مردم در مورد ارتباط چاقی و بیماری های قلبی، عروقی، دیابت، فشار خون بالا و سرطان های روده ای مطالبی را می دانند اما آنچه باید گفت این است که چاقی ارتباط قابل توجهی نیز با کمردرد، پوکی استخوان، آرتریت (آرتروز)، بیماری های روماتیسمی، آسیب های تدریجی دیسک های بین مهره ای ، تنگی کانال نخاعی و در رفتگی های تدریجی ستون فقرات (اسپوندیلولیستزیس) دارد.
ستون فقرات انسان برای این طراحی شده است که وزن نرمال بدن را حمل کند و حرکات نرمال و کنترل شده ی بدن را همراهی کند. به همین دلیل وقتی نیروهای بیش از حد و وزن اضافی به آن تحمیل می شود، تغییرات و بعضاً تخریب هایی در ساختمان آن بوجود می آید. یکی از آسیب پذیرترین بخش های ستون فقرات در بیماران چاق، ناحیه ی کمر بوده و کمردرد یکی از عوارضی است که در اینگونه افراد به طور شایعی دیده می شود. یکی از عواقب چاقی و افزایش فشارهای وارده بر ستون فقرات، گودی کمر یا قوس زیاد کمر است که خود این مسئله با تغییر انحناهای طبیعی بخش های دیگر ستون فقرات باعث پیدایش درد و مشکلات مربوطه خواهند شد. البته پیدایش تغییرات تدریجی در تمام بخش های بدن منجمله ستون فقرات حالتی کاملاً قابل پیش بینی و طبیعی است اما توجه داشته باشید که چاقی مشخصاً سرعت پیشرفت این تغییرات از جمله گودی و قوس زیاد کمر را افزایش می دهد.کاهش وزن یک راه پیشگیری از کمر درد است.
علائم و نشانه ها
حساس بودن شاهراه های عصبی به میزانی است که حتی با لمس معمولی دست سیگنال های درد ارسال می شوند و درنتیجه درد در ناحیه لمس شده احساس می گردد. این امر به گونه است که در برخی موارد حتی پس از درمان کمردرد و بهبود سلامتی سیگنال های درد برای مغز ارسال می شود.
تصور کنید که بر روی یک تلویزیون یا مانیتور کامپیوتر یک تصویر دائما پخش می شود. این تصویر را حتی بعد از خاموش کردن مانیتور یا تلویزیون می توان مشاهده کرد. در شرایطی مشابه، هنگامی منشأ اصلی کمر درد از بین رفته و یا درمان شده است، بیماران مبتلا به کمر درد مزمن پس از مدتی هنوز کمردرد را احساس می کنند. با ذکر چنین مثال ساده ای می توان به مفهوم کمردرد مزمن به روشنی پی برد.
تشخیص
در هنگام ارزیابی کمر درد باید به آسیب ها و بیماری های تهدید آمیزی که درمان یا شناسایی نشده اند، توجه شود. روشن سازی و درک درست از تمامی جوانب در تشخیص مرحله اساسی برای برنامه ریزی مدیریت و درمان کمردرد می باشد. معاینه بدن به صورت کامل و داشتن اطلاعات و تاریخچه بیماری فرد مبتلا مهمترین بخش از ارزیابی بیماران به حساب می آید. اغلب اوقات تشخیص آسیب ها و بیماری های شدید تنها از طریق داشتن سوابق و تاریخچه پزشکی فرد صورت می پذیرند. هر چند عدم تشخیص قطعی به معنای نیاز به آزمایش ها و معاینات بیشتر نمی باشد، اما انجام آزمایش های غیر ضروری نتیجه خاص و مهمی برای پزشک معالج هم در بر نخواهد داشت (در حقیقت، آزمایش های غیر ضروری نه تنها هزینه بر هستند بلکه باعث می شوند تا بیماران در معرض خطرات و تشعشات خطرناک قرار گیرند). به بیان دیگر، میزان ضرورت انجام آزمایش ها به میزان تشخیص قطعی بیماری بستگی دارد. بر این اساس، پزشک معالج بر مبنای سوابق پزشکی و معاینات فیزیکی، آزمایش مورد نیاز را برای شما تجویز می کند. این آزمایش می تواند شامل آزمایش خون، رادیو گرافی (فیلم اشعه ایکس)، عکس از استخوان ها، سی تی اسکن (توموگرافی رایانه‌ای)، ام آر آی، تزریق تشخیصی، نوار عصب وعضله (الکترومیوگرافی) و بسیاری از آزمایش های خاص دیگر باشد. در اغلب اوقات پس از ارزیابی ، عامل مشخصی برای کمردرد شناسایی نمی شود. با این وجود، شناسایی و جلوگیری از فرآیند عوامل خطرناک نیز نشان از ارزیابی موفقیت آمیز دارد.
درمان
درمان های مختلفی برای کمر درد وجود دارد. در ادامه انواع این درمان ها ذکر شده است:
تزریق
در اکثر موارد دردهای مزمن کمر، تزریق میتواند به دو روش باعث درمان شود:
تشخیص علت درد
درمان درد
پزشکان ازتزریق برای تشخیص ودرمان استفاده کنند. اگر تزریق درمحلی که انجام می شود باعث کاهش درد شود آن ناحیه منبع درد است در صورتیکه تزریق به منظور درمان انجام شود متیواند درد را به صورت منظم کاهش دهد. در اکثر موارد تزریق در ستون فقرات، بی حسی های موضعی (داروهای بی حسی به نام لیدوکائین که به عنوان ایگزلوکائین معروف است) درناحیه خاصی از ستون مهره ها تزریق میشود لیدوکائین یکی از قوی ترین دارو هایی است که به سرعت در بدن عمل میکند و اثرآن بعد از 2 ساعت از بین میرود و به همین دلیل این ماده بیشتر برای تشخیص به جای مسکن درد در طولانی مدت استفاده میشود. بوپیواکائین (Bupivacaine به عنوان مارکائین نیز شناخته شده است) نوع دیگری از بی حسی ها است که میتواند برای تزریق استفاده شود. تاثیر این ماده در بدن آهسته تر از مواد دیگراست اما اثرآن درمدت طولانی تری دربدن پایداراست و بیماران بوسیله تزریق این ماده با کاهش درد بیشتری مواجه میشوند. کورتیزون یک ماده ضدالتهابی استروئیدی قوی است که میتواند باعث کاهش درد شود. این ماده همراه با بی حسی موضعی تزریق میشود و باعث کاهش التهابات در ناحیه آسیب دیده میشود تاثیر کورتیزون در طولانی مدت در بدن پایداراست و تاثیرآن به آرامی از بدن خارج میشود ومیتواند باعث کاهش درد شود کورتیزون بعد از گذشت چند روز پس از تزریق در کاهش کمر درد تاثیر میگذارد اما اثر آن تا چند ماه در بدن پایداراست در بعضی از مواقع داروهای حاوی نارکوتیک مانند مورفین، فینتانیل با کورتیزون و مواد بی حسی ترکیب میشود و تاثیر کاهش درد را دو برابر میکند. برای درمان درد سیاتیک کمر و پا ، جراحی به ندرت انجام می شود مگر در مواردی که ماهیچه های شما ضعیف شده باشد .
ناحیه اپیدورال: تزریق در ناحیه اپیدورال یکی از رایجترین نوع تزریق در درمان کمر درد است است که باعث کاهش درد های خاص ناحیه تحتانی کمر و گردن میشود. فضای اپیدورال فضایی بین پوشش نخاعی و ناحیه داخلی کانال ستون مهره ها است این فضا درطول کانال مهره ها به صورت کامل قرار گرفته است. زمانیکه تزریق در این ناحیه انجام میشود مواد دارویی آزادانه به سمت بالا و پایین ستون فقرات وارد میشود و ریشه های عصب و قسمت های خارجی اتصالات مفصل فاست نزدیک به محل تزریق را پوشش میدهد. به عنوان مثال اگر تزریق در مفصل کمر انجام شود این دارو روی همه قسمت های تحتانی ستون فقرات تاثیر میگذارد.
ناحیه مفصل فاست:تزریق در مفصل فاست برای تشخیص ودرمان درد ناحیه تحتانی کمر که ناشی ازمشکلات مفصل فاست است انجام می شود. این مفاصل در طرفین مهره ها قرارگرفته اند و باعث اتصال مهره ها به یکدیگر شده است و باعث انعطاف و حرکت ستون مهره ها میشوند تزریق در مفصل فاست به پزشک کمک میکند تا علت درد این مفصل تشخیص دهد این داروها همچنین میتواند باعث کاهش التهابات ناشی از بیماری آرتروز ستون فقرات یا از بین رفتن مفاصل شود.
دارو
انواع مختلفی ازداروهای بدون نسخه وباتجویزپزشک وجود دارد که میتواند باعث کاهش علائم درد ناحیه تحتانی کمرشود داروهای زیادی وجود دارد که باعث کاهش التهابات میشود وتعدادی دیگر باعث کاهش درد وجلوگیری ازانتقال سیگنال های درد به مغزمیشود هردارویی دارای خطرات وعوارض جانبی خاص خوداست وممکن است با دارو، غذا یا مکمل های دیگری دربدن واکنش نشان دهد وباید بوسیله پزشک ارزیابی شود
فیزیوتراپی
بیمارانی که از درد ناحیه تحتانی کمر رنج میبرند به مراکز فیزیوتراپی ارجاع داده میشوند تابه مدت 4هفته این درمان را انجام دهند و قبل از اینکه درمان های جدی تری مانند جراحی را انجام دهند بوسیله درمان های بدون جراحی بهبود یابند. هدف درمان های فیزیوتراپی کاهش درد کمر، افزایش عملکرد مفصل و آموزش بیماران برا ی انجام برنامه ای که برای جلوگیری از وقوع مشکلات بعدی برای مفصل کمر طراحی شده است میباشد
ورزش و حرکات اصلاحی
انجام تمرینات یکی از قسمت های برنامه طراحی شده برای بیماران است که میتواند باعث کاهش درد شود این تمرینات میتواند در خانه یا در مراکز فیزیوتراپی و با کمک پزشک فیزیوتراپی، متخصص کایروپراکتیک یا پزشک انجام شود این برنامه شامل 3 نوع تمرین است:
-1تمرینات ایروبیک
-2تمرینات کششی ستون فقرات
-3تمرینات استقامتی
این حرکات اصلاحی تمرینات ورزش کمر درد باید به صورت کنترل شده انجام شوند و به مروز زمان پیشرفت داشته باشند هدف این تمرینات ایجاد استقامت و انعطاف ستون مهره ها است.علاوه بر تمرینات خاصی که برای ناحیه تحتانی مفصل کمر وجود دارد تمرینات ایروبیک سبک مانند پیاده روی اغلب تمرینات ایده آلی برای کاهش درد مفصل کمر است به دلیل اینکه تمرینات باعث رساندن اکسیژن به بافت های نرم در مفصل کمر میشود و به درمان کمر درد کمک میکند شنا کردن و ورزش های آبی هم در صورتیکه پیاده روی دردناک باشد موثر است.
ماساژ
ماساژ یکی ازروش های درمانی دیگری است که نه تنها برای کاهش درد کمر بلکه برای بیماری های دیگری مانند اضطراب به شما پیشنهاد میشود ماساژ یکی از درمان هایی است که بدون عمل جراحی کمر درد است و یکی از درما ن های استاندراد برای بیمارانی است که جراحی انجام داده اند. ماساژ باعث آزاد شدن اندورفین دربدن، آرامش بدن، کاهش درد، کاهش میزان مواد شیمیایی استرس زا مانند کورتیزول و نورادرنالین میشود. ماساژ باعث درمان اثرات نامطلوب استرس روی بدن با کاهش میزان ضربان قلب، بهبود دستگاه تنفسی و سوخت و ساز بدن و کاهش میزان فشارخون می شود.
لیزر
استفاده ازانرژی های لیزر به صورت خفیف برروی مفصل کمر باعث کاهش التهاب وترمیم بافت میشود
جراحی
زمانیکه درمان های بدون جراحی برای درمان مفصل کمر موثر نباشد در صورتیکه بیمار قصد انجام جراحی را داشته باشد. جراح ستون مهره ها برای بیمار، نقاط ضعف و قوت جراحی را به صورت کامل توضیح خواهد داد. جراحی سیاتیک، لامنیکتومی، میکرودیسکتومی با از بین بردن فشار روی ریشه عصب باعث کاهش علائم درد میشود جراحی پیوند مفصل که باعث محدود کردن حرکات دردناک و اضافی بخش های حرکتی مفصل میشود یک جراحی بزرگی است که باعث کاهش درد با محدود شدن حرکات دردناک مفصل میشود.
روش های درمان کمر درد بدون عمل جراحی در اکثر بیماران جواب می دهد و باعث کاهش درد و علائم دیگر می شود. تنها برای تعداد محدودی از بیماران درمان کمر درد با جراحی به دلیل ناموفق بودن درمان های دیگر تجویز می شود.