بلاک کردن گانگلیون به جلوگیری از عبور پیام عصبی با تزریق مواد بیحسی به گانگلیون گفته میشود.
سیستم عصبی بدن از سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و سیستم عصبی محیطی (اعصاب و ...) تشکیل شده است. سیستم عصبی محیطی نیز از دو بخش تشکیل شده، بخش خودکار و ارادی. بخش خودکار همان اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک هستند که اعمال غیرارادی مانند ضربان قلب، حرکات روده و ... را کنترل میکنند. اعصاب سمپاتیک بعد زا خارج شدن از نخاع گرههای عصبیای را در اطراف ستون فقرات تشکیل میدهند که به این گره ها گانگلیون گفته میشود. ار این گانگلیونها ادامه اعصاب سمپاتیک شروع شده و به اراگانهای مورد نظر میروند.
گانگلیون ستارهای در کنار ستون فقرات و در قسمت پایینی گردن قرار دارد و مسئول کنترل اعمال سمپاتیکی صورت و دستها است.
بلاک گانگلیون ستارهای در تشخیص علل و درمان دردهای ناشی از اختلالات سمپاتیکی صورت و دستها، هرپس زوستر (زونا) حاد در ناحیه صورت و قسمتهای بالایی قفسه سینه، درد در اندامهای قطع شده (مثلا درست بیمار از آرنج به پایین قطع شده است اما بیمار در کف دست قطع شده احساس درد می کند)، درد های سرطانی دست و صورت و اختلالات شنوایی کابرد دارد. همچنین در صورت ابتلا بیمار به بیماری های وریدی (ورید: سیاهرگ) مانند گیر کردن لخته در وریدهای دست، میتوان از این بلاک برای درمان استفاده کرد. در اعمال جراحی از این بلاک برای بیحس کردن گردن و قسمت بالایی قفسه سینه بیمار استفاده میشود تا نیازی به بیهوشی کامل بیمار نباشد.
نحوه انجام بلاک:
تزریقات برای بلاک اعصاب عموما به دو صورت انجام میشوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات)های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از دستگاههای تصویربرداری (که در بین این روشها سونوگرافی بیشرین کارآیی و کمترین عوارض جانبی را دارد). در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا میباشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل میشوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور سیروس مومن زاده انجام میشود بالاترین دقت را در میان روشهای تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختارهای داخلی بدن و خود عصب از دستگاه سونوگرافی استفاده میشود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما میدهد.
برای انجام این بلاک بیمار به پشت روی تخت معاینه می خوابد و سر مستقیم میگیرد. پزشک با قرار دادن پروب سونوگرافی روی محل تزریق ساختارهای داخلی را شناسایی میکند و تزریق را انجام میدهد.
نحوه قرارگیری بیمار و محل قرارگیری پروب سونوگرافی:
تصویر سونوگرافی:
عوارض جانبی احتمالی:
به دلیل مجاورت این گانگلوین با شریان کاروتید خارجی (External Carotid، این شریان مسئول خونرسانی به نواحی صورت، گیجگاهی و قسمتهای وسیعی از سطح سر است) و شریان تیروئید تحتانی (Inferior Thyroid، این شریان از سمت پایین به سمت غضروف تیروئید رفته و به نواحی اطراف آن و غده تیروئید خونرسانی می کند) و شریان مهره ای (Vertebral، این شریان در کنار ستون مهره ها قرار دارد)، باید مقدار امنی از داروی بی حسی استفاده شود تا در صورت اشتباه و تزریق داخل این شریانها بیمار دچار عارضه غیرقابل برگشتی نشود. این تعیین دوز امن در بیمارانی که نیاز به انجام بلاک در دوطرف گردن خود دارند بسیار مهم است.
درصورت بلاک شدن ناخواسته عصب راجعه حنجره (Recurrent Laryngeal، این عصب از سمت پایین به حنجره وارد شده و به عضلات آن عصب دهی می کند)، عضلات حنجره بیمار موقاتا فلج می شوند که باعث مشکل شدن عمل بلع برای بیمار می شود.
درصورت تزریق ناخواسته ماده بی حسی به داخل پرده های پوشاننده نخاع، احتمال بی حسی موقت کل نخاع و به طبع کل بدن از گردن به پایین وجود دارد. اگر سورن بیش ار حد پایین قرار بگیرد احتمال سوراخ شدن پرده جنب (پرده پوشاننده ریهها) و ایجاد شدن اختلال تنفسی نیز وجود دارد.
می توان با استفاده از دستگاه سونوگرافی و شناسایی ساختارهای داخلی احتمال ابتلا بیمار به تمامی این عوارض را به شدت کاهش داد.
در صورت آسیب دیدن ورید (سیاهرگ) های عمقی گردن ممکن است بعد از انجام تزریق، محل ورود سوزن کبود شده یا هماتوم (کیسه پر از خون) تشکیل شود که می توان با فشار وارد کردن روی محل سوزن بعد از انجام تزریق جلوی این عارضه را گرفت. قراردادن بسته های سرمازا روی محل تزریق بعد از انجام بلاک به مدت 20 دقیقه می تواند از شدت درد و خونریزی ای که بیمار تجربه خواهد کرد بکاهد.
درمان های غیرجراحی
*فیزیوتراپی.
*تزریق اوزون.
*بلاک عصب با لیزر.
* رادیو فرکوئنسی (RF)
در مطب دکتر مؤمنزاده تمامی این خدمات با راهنمایی اولتراسوند انجام میگیرد.