تعدادی از اعصاب خارج شده از نخاع کمری به یک دیگر می پیونند و شبکه عصبی کمری را تشکیل می دهند. عصب پودندال از این شبکه خارج شده و به جلو می آید و به ناحیه تناسلی (واژن یا کیسه بیضه) عصب دهی می کند.
بلاک کردن عصب به جلوگیری از عبور پیام عصبی (شامل پیام های درد) با تزریق مواد بی حسی به عصب گفته می شود. بلاک این عصب برای درمان دردهایی که در ناحیه عصب دهی شده توسط عصب پودندال احساس می شوند کابرد دارد. این بلاک به همراه بلاک اپی دورال نخاع کمری برای ایجاد بیحسی موضعی طی جراحی های واژن و کیسه بیضه، مانند جراحی برای خارج کردن کیست بارتولن (bartholin) استفاده می شود.
کیست بارتولن:
از این بلاک به همراه بی حسی موضعی برای کنترل و مدیریت دردهای حاد ناحیه تناسلی، مانند درد های بعد از جراحی، درد ناشی از آسیب دیدن و درد های سرطانی، استفاده می شود تا درمان های دارویی اثر کنند یا با عمل جراحی عامل ایجاد کننده درد از بین برود.
یکی دیگر از کابرد های بلاک عصب پودندال، تشخیص عصب منتقل کننده پیام درد از لگن است. می توان با این تکنیک محل دقیق و عصب مسئول آن را مشخص کرد. این بلاک برای درمان درد افرادی که عصب پودندالشان آسیب دیده نیز کابرد دارد. دیگر کابرد این بلاک درمان درد های ناشی از کشیدگی عصب پودندال است. این بلاک به همراه بی حسی موضعی و استروئید ها برای درمان دردهای سرطانی ناشی از وجود تومور واژن، کیسه بیضه، یا تومور خود عصب پودندال استفاده می شود. همچنین می توان برای درمان خارش های مقعد یا واژن که به درمان های دارویی پاسخ نداده اند این بلاک را انجام داد.
ممکن است برای درمان دردهای دائمی ناشی از آسیب دیدگی لگن یا مقعد، به دلیل وارد شدن ضربه یا زایمان طبیعی مشکل یا جراحی های وازن یا وجود تومور در این نواحی نیاز به تخریب کردن عصب باشد. اگر درد بیمار به درمان های دارویی پاسخ ندهد ولی با بلاک کردن عصب پودندال به طور موقت تسکین پیدا کند، برای درمان دائمی درد نیاز به تخریب کردن عصب است. به عنوان ابزاری پیشبینی کننده، از این بلاک برای نشان دادن اختلالات حسی و حرکتی ای که بیمار بعد از تخریب عصب تجربه خواهد کرد، استفاده می شود.
باید انجام الکترومایوگرافی را برای تمام بیماران مبتلا به اختلال عصب پودندال مدنظر داشت تا اطلاعات دقیقی درباره کارآیی عصب به دست بیاید. انجام MRI و تصویربرداری سونوگرافی از شبکه عصبی کمری و لگن نیز می تواند به تشخیص علت اختلال عصب کمک کند.
نحوه انجام بلاک:
تزریقات برای بلاک اعصاب عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از دستگاه های تصویربرداری (که در بین این روش ها سونوگرافی بیشرین کارآیی و کمترین عوارض جانبی را دارد). در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور سیروس مومن زاده انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن و خود عصب از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.
برای انجام بلاک بیمار به شکم روی تخت معاینه می خوابد. پزشک با قرار دادن پروب سونوگرافی روی محل تزریق ساختار های داخلی را شناسایی می کند و تزریق را انجام می دهد.
نحوه قرارگیری بیمار:
محل قرارگیری پروب سونوگرافی:
تصویر سونوگرافی:
انجام تزریق:
عوارض جانبی احتمالی:
به دلیل نزدیک بودن این عصب به شریان پودندال که در کنار هم از داخل لگن عبور می کنند باید توجه داشت که تزریق داخل این شریان صورت نگیرد. در صورت تزریق ناخواسته داخل شریان بیمار دچار مسمومیت می شود و این مسمومیت می تواند جان بیمار را تهدید کند. می توان احتمال این عارضه را با توجه به تصویر سونوگرافی و داخل نکردن سوزن به بدن تا زمانی که محل شریان و عصب مشخص شود به مقدار قابل توجهی کاهش داد.
نزدیک بودن محل عصب به روده بزرگ احتمال عفونت، در صورتی که سوزن به روده وارد شود، را افزایش می دهد. این عارضه در افرادی که نقص ایمنی دارند، مانند افراد مبتلا به ایدز یا افرادی که رادیوتراپی لگن انجام داده اند، بیشتر اتفاق می افتد. باز هم با توجه به تصویر سونوگرافی و شناسایی محل این ساختارها می توان احتمال این عارضه را کاهش داد.
ممکن است در صورت آسیب دیدن سیاهرگ های عمقی توسط سوزن، محل تزریق کبود شده یا در زیر پوست هماتوم (کیسه پر از خون) تشکیل شود. حدود 25% از بیماران بعد از تزریق افزایش درد خواهند داشت که به دلیل ورود سوزن به بدن است. این درد و درد اصلی بیمار بعد از مدتی از بین می روند.
درمان های غیرجراحی
*فیزیوتراپی.
*تزریق اوزون.
*بلاک عصب با لیزر.
* رادیو فرکوئنسی (RF)
در مطب دکتر مؤمن‌زاده تمامی این خدمات با راهنمایی اولتراسوند انجام می‌گیرد.