شایعترین علت آسیب به ستون فقرات تصادف با خودرو است. تصادفات ۵۰ درصد همه آسیب‌های ستون فقرات را تشکیل می‌دهند. علت شایع دوم سقوط است و زخم ناشی از چاقو و گلوله و شیرجه زدن،از عوامل مهم دیگر این نوع حوادث است.
نکته قابل توجه در آسیب های ستون فقرات این است که ۱۵ درصد بیمارانی که دچار شکستگی یا دررفتگی ستون فقرات شده‌اند دچار نوعی آسیب طناب نخاعی همراه با نقص‌های عصبی (اختلال عملکرد حسی – حرکتی) می‌شوند.
مفهوم این مطلب این است که ۸۵ درصد بیمارانی که واقعاً دچار شکستگی ستون فقرات شده اند با نقص عصبی مراجعه نمی‌کنند زمانی که به صحنه حادثه می‌رسید می‌بینید که بیمار در حال راه رفتن است اما این به این معنا نیست که وی دچار آسیب به ستون فقرات نشده است.
از این رو با توجه به مطلب گفته شده فقط توجه به شرایط مصدوم نمی تواند ملاک ارزیابی باشد. روش ایجاد آسیب (مکانیسم آسیب) مهمترین شاخص در پی بردن به آسیب ستون فقرات است. از این رو با توجه به مکانیسم آسیب و آگاهی از ماهیت آسیب وارد شده در یک مصدوم می توان مداخله کرد.
مکانیسم آسیب‌های شایع در ستون فقرات
* فشردگی:
زمانی که وزن بدن در برابر سر به جلو رانده می‌شود،مانند سقوط، حوادث ناشی از شیرجه و تصادف با وسایل موتوری
* خم شدن:
زمانی که حرکت شدید و رو به جلوی سر وجود دارد و چانه به قفسه سینه برخورد می‌کند یا زمانی که تنه بیش از حد به جلو خم شود.
* خم شدن به عقب:
زمانی که سر به شدت به عقب جابه جا شود و گردن کشیده می شود.
* چرخش:
زمانی که سر یا مهره‌ها بیش از حد طبیعی چرخش خود به اطراف حرکت می‌کنند.
* خم شدن به یک طرف:
زمانی که بدن با شدت به یک طرف خم می‌شود.
علائم یا نشانه‌های آسیب احتمالی ستون فقرات
-
درد و تندرنس
-
اختلال حسی – حرکتی
-
اختلال در تنفس
-
فلج اندام ها
-
تغییر شکل عضو
-
خراش یا زخم در محل ستون فقرات
-
هرنی مهرهای ستون فقرات
-
قابل اعتمادترین علامت آسیب نخاعی در یک فرد هوشیار فلج اندام‌هاست.
بیشترین مهره‌هایی که در جریان آسیب ستون مهره‌ها دچار صدمه می‌شوند عبارتند از:
C5-C6-C7
T12
L1
علت احتمال بیشتر صدمه به این مهره ها بزرگتر بودن دامنه حرکتی آنها در ستون مهره‌هاست.
اقدامات پیش بیمارستانی در تروما به ستون فقرات:
* ارزیابی و کنترل صحنه
* ارزیابی اولیه با کنترل ABC
به عنوان یک قاعده کلی هنگام برخورد با یک مصدوم بیهوش باید فرض را برآسیب مهره‌های گردن و ستون فقرات گذاشت و پس از باز کردن راه هوایی که مناسب‌ترین تکنیک در این مورد فشار دادن فک تحتانی به جلو (jaw thrust)می‌باشد، همچنین باید مصدوم را با کولار گردنی و تخته پشتی بی حرکت و ثابت سازی نموده سپس منتقل کرد.
برای خارج کردن مصدوم از داخل اتومبیل حتما از جلیقه یا شورت بک بورد استفاده کنید.
ارزیابی مداوم عملکرد حسی – حرکتی
ارزیابی مصدوم برای بررسی وجود هرگونه خونریزی
آماده عملیات احیای قلبی ریوی و اینتوباسیون باشید.
مانیتورینگ مداوم قلبی
جبران مایعات در صورت کاهش فشار خون وتاکی کاردی با سرم رینگر
انتقال سریع وصحیح
توجهات مهم:
۳ عارضه مهم و قابل توجه در آسیب ستون فقرات نیز عبارتند از : اختلال تنفسی،فلج اندام‌ها و جریان خون ناکافی ناشی از شوک نخاعی
شوک نخاعی
از بین رفتن تحریک سمپاتیک به دنبال آسیب نخاعی سبب انبساط عروق و به دنبال آن ناتوانی قلب در سرعت بخشیدن به جریان خون در جهت جبران کاهش فشارخون ناشی از اتساع عروقی می شود. این امر سبب کاهش فشارخون می‌گردد. همچنین در جریان شوک نخاعی، پوست گرم و خشک و برادیکاردی و اختلال حسی – حرکتی دیده می‌شود.
نکته قابل توجه:
در یک مصدوم بیهوش که دچار آسیب نخاعی است اگر کاهش فشارخون و تاکی کاردی وجود داشته باشد باید احتمال خونریزی داخلی را در نظر داشته باشیم.
در آسیب ستون فقرات در زیر محل آسیب، ممکن است فلج کامل حسی و حرکتی، از بین رفتن کنترل روده و مثانه و فلج نیمه تحتانی بدن مشاهده می‌شود از این رو باید به این علائم توجه شود.
کوچکترین سهل انگاری یا عدم بکارگیری روش صحیح بی‌حرکت سازی یک مصدوم دچار آسیب به مهره های گردن و کمر می‌تواند سبب آسیب دائمی و غیرقابل جبران و حتی مرگ مصدوم شود.