درد مفاصل پنجه پا یک مشکل شایع است. درد انگشتان پا بیشتر در بزرگ‌ترین انگشت پا (شست پا) رخ می‌دهد. هنگام راه رفتن 90 درصد وزن بدن بر روی شست پا قرار می‌گیرد و بنابراین خیلی عجیب نیست که بیشتر دردهای ناحیه انگشتان پا در شست پا بروز کند. درد شست پا ممکن است نشان‌دهنده مشکلی در استخوان‌ها، بافت‌های نرم پا، ناخن و یا پوست باشد.
تشخیص سریع‌تر علت ایجاد درد شست پا، احتمال موفقیت در درمان بلندمدت با روش‌های طب فیزیکی و توان‌بخشی را برای بیمار افزایش می‌دهد.
علل درد انگشت شست پا
نقرس
یکی از دلایل شایع بروز درد در شست پا نقرس است. نشانه‌های شایع این مشکل، بروز درد ناگهانی و شدید، تورم، قرمزی، حساسیت و داغ بودن شست پا است. نقرس بیشتر بزرگ‌ترین انگشت پا (شست) را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما گاهی نیز بر سایر انگشتان پا اثر می‌گذارد.
پای چکشی/پتکی/پنجه‌ای
یکی دیگر از علل شایع درد مفاصل پنجه پا، انحراف استخوان کوچک پنجه پا است. بسته به آن‌که کدام مفصل پنجه تحت تأثیر قرار گرفته باشد، مشکل به وجود آمده اسم‌های متفاوتی دارد:
-
انگشتان پا چکشی: در این حالت مفصل میانی پنجه به سمت پایین خم شده و باعث می‌شود مرکز پنجه پا به سمت بالا قوس پیدا کند.
-
انگشتان پا پتکی: مفصل انتهایی پنجه (نزدیک‌ترین مفصل به نوک پنجه) به سمت پایین خم شده و از مستقیم قرار گرفتن انگشتان پا ممانعت می‌کند.
-
انگشتان پا پنجه‌ای: هر دو مفصل میانی و انتهایی پنجه به سمت پایین خم شده و باعث می‌شود که انگشتان پا پیچ خورده و فرم پنجه حیوانات را به خود بگیرد.
پینه پا
پینه پا که به کمانی بودن شست پا نیز معروف است یکی دیگر از دلایل رایج احساس درد در انگشت شست پا است. با گذشت زمان، سر انگشت شست به سمت داخل پا تغییر مکان می‌دهد در حالی‌که انتهای آن به سمت خارج پا متمایل شده و حالت بیرون‌زدگی در پا ایجاد می‌کند.
پنجه تنیسی
پنجه تنیسی با آسیب‌دیدگی‌های مکرر انگشت شست که باعث می‌شود خون در زیر ناخن پا جمع شود ایجاد می‌شود. این مسئله باعث درد ضربانی انگشت شست و قرمز یا سیاه به نظر رسیدن ناخن شست می‌گردد.
انگشت چمنی
انگشت چمنی از جمله دلایل بروز درد در شست پا بوده و هنگامی به وجود می‌آید که شست پا مقدار زیادی به سمت عقب خم شود. این مسئله باعث آسیب رسیدن به رباط‌های اطراف مفصل می‌شود. نتیجه این اتفاق، احساس درد در ناحیه شست پا، خشکی و تورم آن است.
مورتون نوروما
مورتون نوروما عارضه‌ای است که عصب‌هایی که بین انگشتان پا قرار دارند را تحت تأثیر قرار داده و باعث درد، خارش و بی‌حسی بین انگشتان پا و کف پا می‌شود. برخی از بیماران در توصیف این درد می‌گویند حس آن‌ها مانند وقتی است که یک سنگ کوچک زیر پایشان قرار دارد.
ناخن فرورفته
فرورفتگی ناخن معمولاً در بزرگ‌ترین انگشت پا رخ می‌دهد و هنگامی اتفاق می‌افتد که لبه منحنی کنار ناخن، پوست انگشت را پاره می‌کند. از جمله علائم این مشکل می‌توان به درد شست پا، تورم و قرمزی اشاره کرد.
التهاب استخوان‌های سزاموئید
این مشکل هنگامی رخ می‌دهد که در استخوان‌های سزاموئید و تاندون‌های اطراف آن تورم به وجود آید. این مسئله معمولاً به دلیل پوشیدن مکرر کفش‌های پاشنه‌بلند و یا فعالیت‌هایی که باعث وارد آمدن فشار زیاد به نوک پنجه پا می‌شود ایجاد می‌گردد.
آرتروز پنجه پا
آرتروز نیز از جمله دلایلی است که باعث بروز درد در انگشتان پا می‌گردد. آرتروز بیشتر در کف انگشت بزرگ پا در مفصل متاتارسوفارنژیال (MTPJ) رخ می‌دهد.
دلایل کمتر شایع درد شست پا
دلایل دیگری وجود دارد که کمتر شایع است و باعث بروز درد در شست پا می‌شود. این دلایل عبارت‌اند از:
-
شکستگی: شکستن یکی از استخوان‌های انگشتان پا که می‌تواند به دلیل ضربه و یا وارد آمدن فشار مکرر بر آن به وجود آید.
-
سندروم پنجه آبی: در این عارضه در رگ‌های خونی پا گرفتگی به وجود آمده و گردش خون و اکسیژن در پا کاهش می‌یابد. در این حالت پا آبی‌رنگ شده و بسیار دردناک می‌گردد.
-
بیماری عروقی: تنگ شدن رگ‌های خونی باعث کاهش جریان خون و اکسیژن در پاها و کف پا می‌شود.
-
دیابت: افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند به دلیل آسیب‌پذیری بیشتر در رگ‌های خونی و اعصاب پیرامونی آن، بیشتر معرض مشکلات پا قرار دارند.
-
کپسولیت: تورم کیسه مفاصل، اطراف مفاصل شفاف انگشتان پا کیسه‌ای وجود دارد که توسط مایعی پر شده است.
-
تومورها: به وجود آمدن تومور (غده) در استخوان‌های پا بسیار نادر است و بین 3 تا 6 درصد از تومورهای استخوانی را شامل می‌شود.
درمان درد انگشت شست پا
کمپرس آب گرم و سرد
کمپرس یخ باعث کم شدن درد مربوط به ورم مفاصل شده و تورم را کاهش می‌دهد. اگر از التهاب شدید رنج می‌برید استفاده از کمپرس آب گرم باعث تسکین آن خواهد شد.
پوشیدن کفش مناسب
کفش راحت و مناسب برای هر شخص بسیار لازم است. کفش می‌بایست به اندازه کافی بزرگ باشد تا باعث وارد آمدن فشار بر پینه پا یا میخچه نگردد. زنانی که به مشکل ورم مفاصل پا یا پنجه پا مبتلا هستند نباید کفش پاشنه‌بلند بپوشند زیرا باعث وارد آمدن فشار غیر ضروری بر پا می‌گردد. کفش‌های ورزشی کف قوی‌تری دارند و هنگام راه رفتن فشار کمتری بر پای فرد وارد می‌کنند.
ارتز و کفی کفش
با توجه به شدت درد در ناحیه پنجه پا، استفاده از کفی کفش، عصا و ارتز می‌تواند باعث کاهش درد در آن ناحیه شود. بخصوص کفی کفش با اصلاح عدم راستایی پنجه پا و توزیع وزن بدن بر روی پا می‌تواند باعث کاهش درد شما در هنگام پیاده‌روی گردد.
تجویزهای دارویی
داروهای مسکن مانند استامینوفن باعث کاهش درد بدون کم کردن تورم می‌شوند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDS) برای کاهش تورم به همراه درد کاربرد دارد.
الکتروتراپی
در روش الکتروتراپی از سیگنال‌های الکتریکی برای مداخله در ارسال سیگنال‌های عصبی درد به مغز استفاده می‌شود. این روش به طور مؤثری باعث کاهش سرعت و یا منحرف کردن پیام‌های درد از اعصاب پا به مغز می‌شود. واژه TENS به طور گسترده در تمامی دنیا برای عارضه‌های دردناک پا استفاده می‌شود.
درمان با لیزر سرد
در روش درمان درد شست پا با لیزر سرد بافت‌های پنجه پا با فوتون‌ها هدف قرار گرفته و باعث انرژی دادن و زیاد شدن گردش خون در قسمت‌های دردناک پنجه می‌گردد. این روش باعث بهبودی‌های متناوب در بدن شما، کاهش تورم و در نتیجه از بین رفتن درد پا می‌شود.
شاک‌ویو تراپی
روش شاک‌ویو تراپی با وارد کردن آسیب‌های کوچک به بافت‌های پنجه پا کار می‌کند. این آسیب‌های کوچک باعث آغاز عکس‌العمل‌های بدن جهت بهبودی می‌شود. آغاز روند بدن برای بهبودی سبب شکل‌گیری رگ‌های خونی شده و مواد مغذی بیشتری به نواحی آسیب‌دیده پا می‌رساند. آسیب‌های کوچک ایجاد شده باعث تحریک روند ترمیم در بدن شده و علائم درد پا را از بین می‌برد.
درمان با ماساژ
استخوان‌های گرد کف پا و پنجه را مالش دهید. از بالای پا شروع کرده و به سمت کف پا بروید. هر پا را به آرامی ماساژ دهید. تا آخرین دامنه حرکت پا، پا را به سمت جلو و عقب خم کنید. کناره پا را گرفته و آن را به سمت خارج بکشید. حرکت را از قوس پا شروع کرده، به گردی پا رسیده و به انگشتان پا ختم کنید. این کار بخصوص زمانی که شما در طول روز کفش تنگ پوشیده باشید مفید است. پنجه پا را بکشید، آن را تکان دهید و سپس آن را حرکت دهید. کناره‌های پنجه پا و فضای بین آن را ماساژ دهید. بالا و پایین پنجه پا را ماساژ دهید.
درمان با تمرینات درمانی
-
انگشتان پا را بالا ببرید، بکشید و سپس خم کنید.
-
توپ گلف را بر زیر پنجه پا بلغزانید.
-
با انگشتان پا حوله را بپیچانید.
-
با انگشتان پا گلوله‌های شیشه‌ای را بردارید.
