استخوان ها در تمامی مفاصل بدن به وسیله غضروف مفصلی از همدیگر جدا می شوند. این غضروف که سطح هر دو استخوان را در محل مفصل می پوشاند از برخورد و ساییده شدن دو استخوان روی یکدیگر جلوگیری می کند.
آرتریت انواع مختلفی دارد اما اساس بیماری در تمام انواع آرتریت یکسان است. در این بیماری غضروف مفصلی تحلیل می رود و دو استخوان با یک دیگر تماس پیدا می کنند. در نتیجه کشیده شدن استخوان ها روی هم مفصل ملتهب و دردناک می شود.
آناتومی مفصل آرنج:
همانطور که در تصویر نشان داده شده است، مفصل آرنج بین استخوان بازو و استخوان زند زیرین ساعد است و استخوان زند زبرین در ساختار این مفصل شرکت نمی کند. به همین دلیل درد ناشی از آرتریت آرنج در سمت داخلی آرنج کمی بیشتر از سمت خارجی آن احساس می شود.
آرتریت آرنج:
شیوع آرتریت در سنین بالا، به خصوص در خانم ها، بیشتر است. البته این بیماری در میانسالی و به صورت معدود در جوانی هم اتفاق می افتد. به جز افزایش سن یکی دیگر از دلایل اصلی بروز آرتریت استفاده نادرست از آرنج است. به عنوان مثال افرادی که ورزش های راکتی مانند تنیس انجام می دهند، کسانی که به مدت طولانی رانندگی می کنند، و افرادی که در محل کار با جا به جا کردن اشیا سنگین سروکار دارند در خطر ابتلا به آرتریت آرنج قرار دارند. نحوه نشستن نادرست و تکیه دادن آرنج روی میز نیز یکی دیگر از ریسک فاکتور های این بیماری است.
علائم و تشخیص:
درد این بیماری به صورت تیرکشیدن در هنگام حرکت دادن آرنج احساس می شود. درد دائمی بوده و ممکن است خواب بیمار را برهم بزند. گرما و استراحت از شدت درد می کاهند و سرما یا استفاده از مفصل آرنج شدت درد را افزایش می دهند. معمولا بیمار از خشکی آرنج بعد از بیدار شدن از خواب شکایت می کند.
بعد از معاینه فیزیکی، برای تایید شدن تشخیص نیاز به انجام آزمایشاتی مانند شمارش کامل سلول های خونی و تصویربرداری های مختلف است. رادیوگرافی می تواند آرتریت و شکستگی های استخوانی را نشان بدهد. در صورت شک پزشک به بیماری های بافت نرم مانند تندینیتیس (التهاب تندون ها) یا وجود تومور در آرنج انجام MRI الزامی است. اسکن استخوان می تواند ترک خوردگی های استخوان و شکستگی های فشاری را که در رادیوگرافی دیده نمی شوند، نشان دهد. همانطور که گفته شد، هر کدام از تصویربرداری ها کاربرد مخصوص خودشان را دارند.
تصویر رادیوگرافی نشان دهنده آرتریت آرنج:
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی است.
1-لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت مفصل فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر مفصل کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 30 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد آرنج به طور میانگین 5 جلسه لیزر درمانی جوابگو است.
2-تزریق کورتیکواستروئید:
کورتیکواستروئیدها به دلیل اثرات ضد التهابی به مفصل آسیب دیده تزریق می شوند. کاهش التهاب مفصل، باعث فرصت پیدا کردن بدن برای ترمیم غضروف آسیب دیده می شود. کورتیکواستروئید ها معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب می‌شود که درد تزریق را کمتر می کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود. در صورت فروکش نکردن درد بیمار بعد از 24 تا 48 ساعت، احتمال وجود بیماری دیگری نیز در آرنج مطرح می شود مانند التهاب تندون های اطراف مفصل یا اختلال اعصابی که به مفصل ختم می شوند. در صورت وجود چند بیماری با هم دیگر نیاز به اقدام چند جانبه برای درمان همزمان این بیماری ها است.
تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی مفصل را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل مفصل هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.
مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.
3-ازن تراپی:
برای درمان آرتریت مزمن می‌توان از تزریق اوزون استفاده کرد. در این روش مقدار اندکی گاز ازن به داخل فضای مفصلی تزریق می شود.
معمولاً بعد از گذشت 30 تا 60 دقیقه درد به طور کامل تسکین می‌یابد. این تسکین درد با افزایش سطح اکسیژن در محل بافت و بالا بردن متابولیسم (سوخت و ساز) آن، که موجب تسریع فرایند ترمیم می‌شود، حاصل می‌شود.
مدت زمان تسکین درد متفاوت و بین یک تا شش ماه یا درمان دائمی است. برخی از بیماران برای دریافت تسکین درد به صورت کامل، به یک سری از 2 تا 4 تزریق نیاز دارند؛ به طوری که این تزریق‌ها در طول یک دوره‌ی چند ماهه توزیع شود. دلیل آن این است که هر تزریق اوزون همچنان که تأثیراتی بر ترمیم بافت دارد، به دلیل اثرات ضدالتهابی منجر به تسکین درد نیز می‌شود.
برخلاف تزریق کورتیکواستروئید که اگرچه تأثیرات ضد التهابی دارد اما بافت تحت تزریق را به علت اثرات کاتابولیسمی (دگرگونی بافت‌ها) که دارد تضعیف می‌کند، ازن فرایند ترمیم را تحریک می‌کند و سطح بهبودی بافت آسیب‌دیده را ارتقا می‌دهد. این تزریق نیز با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود.
4- تغییر سبک زندگی:
بدیهی است که حتی پس از درمان کامل بیماری، بدون تغییر سبک زندگی بیمار دوباره به بیماری مبتلا می شود. در نتیجه در حین فرآیند درمان و بعد از درمان کامل پزشک تمریناتی را برای بیمار تجویز می کند. همچنین بیمار باید عادت های نادرست مانند تکیه دادن طولانی مدت آرنج روی میز، استفاده نادرست و یا طولانی مدت از مفصل، مانند نحوه نادرست کار با پیچگوشتی و یا جا به جا کردن اشیا اصلاح کند تا خطر ابتلا دوباره به آرتریت آرنج به حداقل برسد.