حتماً می دانید كه واژه «سندرم »به معنای مجموعه ای از علایم است . پزشكان معمولاً وقتی این واژه را به كار می برند كه مجموعه ای از علایم وجود داشته باشد؛ اما نتوان همه آنها را به یك عامل بیماری زا نسبت داد. مجموعه ای از علایم، از درد عضلات و مفاصل گرفته تا سر درد و خستگی، ذهنی همه و همه در طیف علایم سندم خستگی مزمن قرار می گیرند. «مزمن» بودن آن هم به این معناست كه مجموعه همه علایمی كه گفته شد، فقط به چند روز منحصر نمی شود. بعضی از پزشكان می گویند علایم باید دست كم 6 هفته به طول بینجامد تا بشود تشخیص سندرم خستگی مزمن را برای بیماری مطرح كرد.
تعریف سندرم خستگی مزمن
سندرم خستگی مفرط یا CFS ، در واقع بیماری جدی است که به تشخیص درست و درمان به موقع نیاز دارد. CFS در حقیقت نوعی از بیماری جسمانی است، اما هنوز کاملاً شناخته نشده است. آنچه که از مفهوم سندرم خستگی مزمن(Chronic fatigue syndrome) می توان دریافت، خستگی است ولی این خستگی بعد از کار زیاد، اضطراب یا بی خوابی ایجاد نمی شود بلکه این خستگی از نوع شدید و خطرناک می باشد و با استراحت و داشتن فعالیت بدنی و ذهنی از بین نمی رود ، خستگی که تمام بدن را احاطه کرده و فعالیت بدنی و توان فرد را کم می کند خستگی مفرط یا مزمن که در ادامه به دلایل و البته درمان پیشنهادی این مشکل اشاره شده است.
سندرم خستگی مزمن ، بیش ازهر سن دیگری در نوجوانان و جوانان دیده می شود . سه چهارم بیماران هم مونث هستند
چه اشخاصی مبتلا به سندرم خستگی مزمن هستند
1- دچار خستگی پایدار یا عود كننده ای باشد كه از مدتی پیش شروع شده و باعث شده كه توانایی فعالیت های روزانه فرد تا 50 در صد كاهش یابد . این خستگی دست كم باید6 هفته ادامه داشته باشد .
2- پزشك باید بیمار را بررسی كرده باشد و تمام بیماری هایی را كه ممكن است علایمی شبیه این بیماری ایجاد كند را مردود دانسته باشد تا بتوان برای بیمار این تشخیص را داد. خیلی از بیماری های دیگر از قبیل عفونت ها ، بد خیمی ها ، بیماری های خود ایمنی ، بیمای های روانی ، بیماری های عصبی - عضلانی ، بیماری های هورمونی ، اعتیاد یا سوء مصرف مواد مخدر و حتی عوارض جانبی برخی داروها می تواند علایم مشابهی ایجاد كنند .
3- دست كم 6 مورد از موارد زیر باید در بیمار وجود داشته باشد :
الف) تب پایین و در حد زیر 5/38درجه یا لرز .
ب) گلو درد.
ج) غدد لنفاوی دردناك در ناحیه زیر بغل یا گردن .
د) ضعف عضلانی .
ه) درد یا احساس ناراحتی در عضلات .
و) خستگی طولانی ( مثلاً 24 ساعت ) و منتشر بعد از فعالیت ورزشی در فردی كه سابقاً این فعالیت ورزشی در او باعث خستگی نمی شده است .
ز) درد مفاصل بدون علایم التهاب ( مثل تورم یا قرمزی ) .
ح) علایم روانی یا عصبی مثل فراموشی ، تحریك پذیری ، گیجی ، عدم توانایی در تمركز فكری ، افسردگی .
ت) اختلالات خواب ( بی خوابی یا پر خوابی ).
ی) شروع خستگی و سایر علایم در عرض چند ساعت یا چند روز .
دلایل سندروم خستگی مزمن
هرچند که سندرم خستگی مزمن شناخته شده نیست ولی میتوان به این دلایل اشاره کرد:
1 . کمبود خواب
کمبود خواب ،موجب خستگی می شود و می تواند تاثیرات منفی بر سلامت و رفاه کلی شما داشته باشد. در طول شبانه روز باید هفت الی هشت ساعت بخوابید. برنامه ریزی منظن برای خواب و استفاده از وسایل خواب استاندارد شما را در خواب راحت کمک می کند.
2. آپنه خواب
آپنه خواب، یک اختلال جدی در خواب است که در آن افراد برای مدت کوتاهی نفس نمیکشند ، اکثر مردم آگاه نیستند که این اتفاق می افتد، اما می تواند باعث خروپف با صدای بلند و خستگی روزانه شود. اضافه وزن ، سیگار،الکل فاکتورهایی است که در آپنه خواب موثر است. پزشک شما ممکن است دستگاه CPAP را تجویز کند، که در حین خواب کمک می کند راه های هوایی خود را باز نگه دارید.
3.تغذیه نامناسب
آنچه که می خورید (یا نمی خورید) می تواند تا چه حد خواب شما را تحت تاثیر قرار دهد ، کم غذایی یا مصرف نکردن مواد مغذی موجب خستگی میشوند. در رژیم غذایی خود از غذاهایی استفاده کنید که دچار افت قند خون نشوید. خوردن یک رژیم غذایی متعادل با میوه ها، سبزیجات، دانه های کامل و پروتئین و اجتناب از خوردن غذاهای حاضری با قند و چربی زیاد.
4. کم خونی
کم خونی، یک علت شایع خستگی در زنان است. سلول های قرمز خون اکسیژن را در تمام بدن حمل می کنند و آهن جزء اصلی این سلول ها است. بدون آهن کافی، بدن شما ممکن است اکسیژن مورد نیاز را دریافت نکند. زنانی که دوره های سنگین قاعدگی را تجربه می کنند، یا حامله هستند ممکن است در معرض خطر کمبود آهن باشند.
غذاهای غنی از آهن ،عبارتند از؛ گوشت، لوبیا، توفو، سیب زمینی، کلم بروکلی، آجیل، غلات غنی شده با آهن و برنج قهوه ای. اگر فکر می کنید که مکمل های آهن برای تعیین دوز مناسب لازم است ،با پزشک خود مشورت کنید.
5. افسردگی
افسردگی، باعث ناراحتی و اضطراب می شود، اما همچنین می تواند علائم فیزیکی مانند خستگی، بی خوابی و درد را ایجاد کند.
افسردگی باید درمان شود و بسیاری از درمان ها شامل درمان و داروهایی است که می توانند به حل علائم کمک کنند.
6. کم کاری تیروئید
تیروئید، غده ای است که متابولیسم را تنظیم می کند و اینکه چربی بدن را برای دریافت انرژی می سوزاند. کم کاری تیروئید باعث خستگی، افسردگی و افزایش وزن می شود.
7. کافئین زیاد
اکثر مردم کافئین مصرف می کنند ،تا سرحال شوند. در حالت معمولی، کافئین باعث افزایش حساسیت و انرژی می شود با این حال، کافئین بیش از حد می تواند باعث خستگی، افزایش ضربان قلب یا تشنگی، فشار خون بالا، اضطراب و بی خوابی شود.
8.عفونت ادراری پنهان
علائم عادی عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) شامل درد یا سوزش در طی ادرار، یا احساس یا ضرورت ادرار فوری است ، اما UTI ها همچنین می توانند خستگی و ضعف را ایجاد کنند.
درمان معمول برای UTI، آنتی بیوتیک ها است که باید در طول یک یا دو هفته این بیماری را درمان کند،که خستگی و علائم دیگر را از بین میبرد.
9. دیابت
دیابت می تواند خستگی را با بالا یا پایین کردن قند خون ایجاد کند. هنگامی که قندهای شما بالا هستند، آنها به جای اینکه برای انرژی استفاده شوند، در جریان خون قرار می گیرند و موجب خستگی شما می شوند ؛ قند خون پایین (گلوکز) ،بدین معناست که شما ممکن است سوخت کافی برای انرژی نداشته باشید، همچنین خستگی نیز ایجاد می کند.
10. کم آبی بدن
همه ما می دانیم کمبود آب علت تشنگی است، اما آیا شما می دانید کمبود آن می تواند باعث خستگی شما شود؟ زمانی که احساس تشنگی می کنید، بدن شما تشنه است در حالی که هر مایع دیگری تشنگی را برطرف میکند، آب بهترین گزینه است بدون شکر، کالری و کافئین است. اکثر کارشناسان، 8 لیوان آب در روز را توصیه می کنند .
11. بیماری قلب
آیا با فعالیت های روزمره مانند خرید، تمیز کردن و یا بالا رفتن از پله ها خسته می شوید؟ هنگامی که قلب توانایی کمتری برای پمپاژ کردن خون در تمام بافتهای بدن داشته باشد، خون را به ارگان های حیاتی انتقال می دهد. این می تواند خستگی ایجاد کند و ممکن است نشانه ای از بیماری قلبی باشد.
بیماری قلبی یک بیماری جدی است و نیاز به درمان دارد، بنابراین با پزشک خود صحبت کنید.تغییرات شیوه زندگی (به عنوان مثال، رژیم و ورزش)، داروها و فیزیوتراپی وجود دارد که می تواند به شما در کنترل بیماری های قلبی کمک کند و به شما کمک کند تا به آنچه دوست دارید، بازگردید.
12. تغییر تایم کاری و اختلال در خواب
کار شیفتی می تواند تنظیمات 24 ساعته بدن را برهم بزند ؛ هنگامی که شبها کار می کنید یا چرخش شیفت دارید، بدن شما نمی داند چه زمانی بیدار شود و چه زمانی بخوابد، که باعث خستگی می شود.
13. آلرژی غذایی
آلرژی غذایی، می تواند باعث خستگی شود. برخی از غذاها ممکن است به خستگی مزمن کمک کنند ، اگر پس از خوردن غذاهای خاصی احساس خواب آلودگی میکنید، ممکن است عدم تحمل آن غذا باشد.
14. سندرم خستگی مزمن (CFS) و فیبرومیالژیا
سندرم خستگی مزمن و فیبرومیالژیا شرایطی هستند که می تواند خستگی پایدار و ناشناخته ای ایجاد کند که بیش از شش ماه مانع فعالیت های روزمره می شود.
برای آشنایی با فیبرومیالژیا اینجا کلیک کنید