تندون ها بافت های طناب مانندی از جنس پروتئینی به اسم کلاژن هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند و وظیفه آن ها حرکت دادن مفصل و استخوان های بدن است. به بیماری ای که باعث ملتهب شدن تندون ها می شود، تندینیتیس (Tendinitis) گفته می شود.
عضله آنکونئوس اپی تروکلاریس (anconeus epitrochlearis) عضله کوچکی در سمت داخلی آرنج که یک سر آن به انتهای استخوان بازو و سمت دیگر آن به استخوان زند زیرین متصل می شود. از زیر این عضله یکی از اعصاب اصلی ساعد و انگشتان به عصب اولنار (Ulnar) عبور می کند.
آناتومی عضله آنکونئوس اپی تروکلاریس و عصب اولنار:
ناحیه عصب دهی شده توسط عصب اولنار در کف دست با رنگ آبی پررنگ نشان داده شده است:
تندون های متصل کننده این عضله به استخوان بازو و زند زیرین مستعد ابتلا به تندنیتیس هستند. عوامل مختلفی مانند استفاده بیش از دستگاه های بدن سازی، جا به جا کردن اشیا سنگین و کار طولانی مدت با ابزار های مختلف می توانند باعث تندنیتیس آنکونئوس اپی تروکلاریس شوند. این فعالیت ها باعث اتفاق افتادن میکروترما (آسیب فیزیکی در مقیاس میکروسکوپی) در عضله و یا تندون آن می شوند که با تکرار شدن میکروتروما فرد دچار تندنیتیس می شود. با پیشرفت بیماری کلسیم در تندون ملتهب رسوب می کند و تندون سخت و استخوانی، و به اصطلاح کلسیفه می شود.
این التهاب عضله یا تندون آن به خودی خود درد چندانی ندارد. درد اصلی بیمار ناشی از تسحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار توسط عضله یا تندون ملتهب است. این اختلال عصبی باعث درد و بی حسی قسمت خارجی ساعد می شود که با پیشرفت این بیمار به مچ دست، انگشت میانی و انگشت حلقه هم سرایت می کند. علائم بیمای معمولا با خم کردن طولانی مدت آرنج تشدید می شوند. بروز اولیه بیماری معمولا پس از انجام حرکات تکرارشونده با آرنج یا فشار وارد شدن به آن، مانند استفاده از آرنج برای روی پهلو دراز کشیدن، بروز می کنند. درد دائمی است و در بعضی مواقع با تحریک شدن عصب توسط نیروی خارجی افزایش ناگهانی خواهد داشت که با مورمور شدن همراه است.
تشخیص:
در صورت لمس محل عبور عصب در آرنج بیمار احساس درد می کند. ضعف عضلات ساعد و دست را می توان با دقت در آزمون دستی عضلات مشخص کرد. اما در مراحل اولیه بیماری بجز درد در محل عبور عصب، تنها نشانه دیگر بی حسی سمت خارجی انگشت کوچک دست است. با توسعه بیماری دست حالت قلاب مانند به خود می گیرد.
الکترومایوگرافی به افتراق این بیماری از رادیکولوپاتی گردنی (تحت فشار قرار گرفتن اعصاب خارج شده از نخاع در گردن) و سندروم "آرنج گلفباز" کمک می کند.
انجام رادیوگرافی برای تمام بیماران با درد آرنج الزامی است. رادیوگرافی می تواند شکستگی ها و ترک خوردگی های استخوانی را نشان بدهد. این ترک خوردگی ها ممکن است با علائم التهاب آنکونئوس اپی تروکلاریس اشتباه گرفته شوند و انجام رادیوگرافی برای تایید شدن تشخیص است. بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص بیمار ممکن است نیاز به انجام آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی باشد. اگر پزشک مشکوک به پارگی تندون ها در محل مفصل باشد MRI و تصویربرداری سونوگرافی انجام می شود. تصویربرداری سونوگرافی می تواند در تشخیص رسوب کلسیم در تندون یا دیگر بیماری های آرنج نیز مفید باشد. اسکن استخوان می تواند ترک خوردگی های بسیار کوچک استخوان را که در رادیوگرافی دیده نمی شوند را به پزشک نشان بدهد. هر کدام از تصویربرداری ها کاربرد خودشان را دارند و گاهی نیاز به انجام تمام آن هاست تا بیماری تایید شود.
در بسیاری موارد این بیماری با سندورم "آرنج گلفباز" اشتباه می شود. در سندورم آرنج گلفباز حداکثر درد در هنگام لمس دقیقا روی برجستگی داخلی آرنج قرار دارد در حالی که در این بیماری این نقطه دو سانتی متر پایین تر از برجستگی داخلی آرنج است. حالت دیگر وجود همزمان رایکولوپاتی گردنی و اختلال عصب اولنار است که به آن سندروم " دابل کراش" (double crush) می گویند. تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار در دیگر قسمت های آرنج علائم مشابهی با این بیماری ایجاد می کند و تشخیص صحیح این بیماری نیاز به دقت دوچندان دارد.
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و روش های ترکیبی طب نوین است. خط اول درمانی، دارو های ضد التهاب و مسکن ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چندتا از روش های زیر است.
لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت عضله فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر عضله کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 40 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد چند جلسه لیزر درمانی جوابگو است.
تزریق کورتیکواستروئید:
کورتیکواستروئیدها اثرات ضد التهابی دارند و به اطراف فضای تندون ملتهب تزریق می شوند. کاهش التهاب تندون، باعث فرصت پیدا کردن بدن برای ترمیم بافت آسیب دیده می شود. کورتیکواستروئید ها معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب می‌شود که درد تزریق را کمتر می کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود. در صورت فروکش نکردن درد بیمار بعد از 24 تا 48 ساعت، احتمال وجود بیماری دیگری نیز در محل تندون مطرح می شود مانند آرتریت مفصل، التهاب بافت های ثابت کننده مفصل شانه یا اختلال اعصابی که به مفصل ختم می شوند. در صورت وجود چند بیماری با هم دیگر نیاز به اقدام چند جانبه برای درمان همزمان این بیماری ها است.
تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی مفصل را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل بافت هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.
مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.
برای انجام این تزریق،بیمار به پشت روی تخت معاینه می خوابد و دست مبتلا با کمی فاصله در کنار بدن قرار می گیرد. سپس پزشک با استفاده از دستگاه سونوگرافی محل تزریق را به دقت بررسی می کند و تزریق را انجام می دهد.
تزریق کورتیکواستروئید با کمک دستگاه سونوگرافی:
معمولا بعد از تزریق با قرار دادن کمپرس سرد روی محل تزریق، از التهاب و درد بعد از تزریق جلوگیری می شود.
ازن تراپی:
برای درمان التهاب تندینیتیس آنکونئوس اپی تروکلاریس می‌توان از تزریق آب حاوی اوزون استفاده کرد. در این روش مقدار اندکی گاز ازن به اطراف تندون تزریق می شود.
معمولاً بعد از گذشت 30 تا 60 دقیقه درد به طور کامل تسکین می‌یابد. این تسکین درد با افزایش سطح اکسیژن در محل بافت و بالا بردن متابولیسم (سوخت و ساز) آن، که موجب تسریع فرایند ترمیم می‌شود، حاصل می‌شود.
مدت زمان تسکین درد متفاوت و بین یک تا شش ماه یا درمان دائمی است. برخی از بیماران برای دریافت تسکین درد به صورت کامل، به یک سری از 2 تا 4 تزریق نیاز دارند؛ به طوری که این تزریق‌ها در طول یک دوره‌ی چند ماهه توزیع شود. دلیل آن این است که هر تزریق اوزون همچنان که تأثیراتی بر ترمیم بافت دارد، به دلیل اثرات ضدالتهابی منجر به تسکین درد نیز می‌شود.
برخلاف تزریق کورتیکواستروئید که اگرچه تأثیرات ضد التهابی دارد اما بافت تحت تزریق را به علت اثرات کاتابولیسمی (دگرگونی بافت‌ها) که دارد تضعیف می‌کند، ازن فرایند ترمیم را تحریک می‌کند و سطح بهبودی بافت آسیب‌دیده را ارتقا می‌دهد. این تزریق نیز با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود.
تغییر سبک زندگی:
حتی پس از درمان کامل بیماری، بدون تغییر سبک زندگی امکان عود بیماری وجود دارد. بیمار باید عادت های نادرست مانند نحوه غلط جا به جا کردن اشیا و نحوه غلط استفاده از دستگاه های بدن سازی اصلاح کند تا خطر ابتلا دوباره به التهاب آنکونئوس اپی تروکلاریس به حداقل برسد.