مزایای اندازه گیری درد مزمن

درد مزمن یک میزان نسبتا ثابتی داشته و با اندازه گیری آن میتوان تاثیر روشهای درمانی را بررسی نمود.همچنین ارزیابی تاثیر درمان در بیماران میتواند خطرات تجویز بیش از حد دارو و شاید جراحی را کاهش دهد. زمانیکه بین رفتار درد و بیماری جسمانی تناسب منطقی وجود نداشته باشد، روشهای بازتوانی باعث کمک به افزایش میزان فعالیت روزانه ی فرد خواهد شد.

اگرچه اندازه گیری دردهای حاد و مزمن مشابه همدیگر بوده، ولی اهداف بررسی و تفسیر اندازه گیری آنها معمولا از یکدیگر متفاوت است.

درد دارای سه جنبه می باشد:

– حس افتراقی(برای تعیین شدت و محل درد)

– انگیزش عاطفی(بروز آن به صورت اضطراب و افسردگی)

– شناخت ارزیابی(تصور از علت درد و ارزیابی آن)

احساس درد به دلیل نامطلوب بودن آن است. تاثیر جوانب عاطفی درد در بروز علائم بالینی و نیز کنترل آن نسبت به جوانب حسی آن از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد، چون اظهار ناراحتی بیماران از شدت احساس درد کمتر از اثرات منفی جوانب عاطفی آن است.

ارتباط بین ابراز شدت درد و محرک بستگی به عواملی همچون سطح بیداری، اضطراب، افسردگی و میزان توجه بیمار به اطراف دارد.

ارزیابی درد

باید خصوصیات دقیق درد مانند محل درد، شدت درد و تغییرات، کیفیت و خصوصیات، عوامل تشدید و تسکین دهنده درد را از بیماران سوال نمود.امروزه برخی براین باورند که درد به عنوان پنجمین علایم حیاتی بوده اما در حقیقت هیچکدام از این دو یعنی علامت و حیاتی نمیباشد، ولی اینها می توانند شاخصی برای درد باشند.

ابزار اندازه گیری درد بر۲ نوع هستند

۱)مقیاس های تک بعدی

۲)مقیاس های چند بعدی

اعدادی که از این طریق به دست می آیند به عنوان یک راهنما بوده و به صورت مطلق نمیباشند و نباید فقط به این اعداد اکتفا نمود.

مقیاس های تک بعدی اندازه گیری درد

–          مقیاس مشابه بینایی درد(با اختصار vas )

مقیاس مشابه بینایی درد یک خط کش ۱۰۰ میلی متری است که عبارت بدون درد در سمت چپ و عبارت بدترین و بیشترین درد قابل تصور در انتهای سمت راست ان نوشته شده است.

مقیاس عددی درد:

در روش مقیاس عددی درد با اختصار NRS همانند مقیاس مشابه بینایی درد  دو طرف محدوده ی آن در سمت چپ به عبارت بدون درد و در سمت راست به عبارت بدترین درد قابل تصور محصور می شود. تفاوت این روش با روش قبلی این است که دیگر خط کش وجود ندارد و بیمار یک عدد را از بین ۰ تا ۱۰ انتخاب نموده و دور آن دایره میکشد.

مقیاس بیان توصیفی درد

مقیاس بیان توصیفی درد به صورت فهرستی از کلمات نشان دهنده ی شدت درد مانند بدون درد ،درد خفیف، متوسط و شدید یا به صورت بدون درد ، درد خفیف، درد سهمگین و وحشتناک، درد مشقت بار، درد ناراحت کننده و رنج آور و پریشان کننده می باشد.

مقیاس های چند بعدی اندازه گیری درد

پرسشنامه درد مک گیل

پرسشنامه درد مک گیل معمولا به طور شایع برای بیماران درد مورد استفده قرار میگیرد.این پرسشنامه دارای سه بخش بوده که در بخش اول بیمار محل درد خود را در تصویر شماتیک بدن نشان میدهد، در بخش دوم یک مقیاس بیان توصیفی درد شش قسمتی دارد که بیمار شدت درد خود را بیان میکند.در بخش سوم ۷۸ خصوصیت درد بوده که به ۲۰ دسته تقسیم میشوند،کیفیت های حسی عاطفی و ارزیابی بیمار را بررسی میکند.هر دسته شامل ۲تا ۶ کلمه بوده، و دسته ها بر اساس شدت درد درجه بندی و طبقه بندی شده اند.۱۰ دسته اول کیفیت حسی،۵دسته بعدی عاطفی،و ۱۶ دسته سوم ارزیابی شدت درد،و۴دسته بعدی متفرقه هستند.

نمره هر قسمت با هم جمع شده و نمره ی کلی به دست می اید.

این آزمون قابل اعتماد و معتبر است و میتواند بین انواع درد تمایز بگذارد.یکی از مشکلات انجام این آزمون احتیاج به صرف وقت برای تکمیل پرسشنامه بوده که حدود ۵ تا ۱۵ دقیقه طول میکشد و اینکه شاید به درستی تواند ابعاد حسی ،عاطفی و ارزیابی درد را بیان کند.

پرسشنامه کوتاه مک گیل

این نوع دارای ۳ قسمت است.یک مقیاس بیان توصیفی درد شش قسمتی برای شدت درد دارد.به علاوه ۱۵ صفت دارد که ۱۱کلمه ی آن برای بررسی حسی و ۴ کلمه برای عاطفه درد است.و میزان آن را در هر ردیف بیمار به صورت بدون درد ،درد خفیف،متوسط یا شدید علامت میزند.این آزمئن معتبر بوده  و شاید مانند پرسشنامه گولانی درد مک گیل باشد.

دفترچه خلاصه و کوتاه درد

دفترچه خلاصه و کوتاه درد تجربه و احساس درد بیمار را بر اساس مقیاس های مختلف مورد بررسی قرار میدهد.این آزمون شامل تصویری از بدن بوده که بیمار محل درد خود را روی آن مشخص مینماید.بیمار داروهای مصرفی و نیز میزان تاثیر آنها را در طول ۲۴ ساعت گذشته بیان میکند.

نمایه احساس درد

نمودار احساس درد یک روش اندازه گیری چند بعدی با استفاده از روشهای روانی فیزیکی است که به نام همانند سازی حواس متقابل گفته میشود. در این روش یک تجربه حسی بیمار رابا همسان کردن آن با یک تجربه تحرکی کاملا کنترل شده در انواع مختلف ابعاد حسی اندازه گیری می کنند.

به عنوان مثال: شدت درد دندان ناشی ازیک تحرک الکتریکی را با بلندای یک صدای مخصوص همانند سازی میکنند؛ این روش:

۱-آستانه حسی را اندازه می گیرد.

۲-از روشهای تخمینی برای ارزیابی درد استفاده میکند.

۳-درد را از لحاظ شدت واکنش و احساس آن بررسی میکنند.

۴-به آزمون گر اجازه می دهد تا جوانب روانی و اجتماعی و بیانی درد را در قالب روزانه برای بررسی مجدد داشته باشد.

به نظر می رسد که این روش شاید در آینده بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

کدام مقیاس بهتر است؟

در صورتی که بیمار مبتلا به درد مزمن باشد بهتر است یکی از روش های چند بعدی مانند پرسشنامه درد مک گیل، دفترچه خلاصه و کوتاه درد و غیره را به کار برد؛ زیرا تمام جنبه های درد را بررسی می کند.ا ز سوی دیگرچون در بعضی اوقات انجام می شود خیلی مشکل وقت نخواهد داشت. اگر کارکرد بیمار مهم باشد دفترچه خلاصه وکوتاه درد می تواند مفید باشد.هنگامی که بیمار مبتلا به درد حاد بوده و یا بستری باشد.روشهای چند بعدی به ویژه در صورت نیاز به تکرار زمان بسیار زیادی برای انجام آن لازم است. در این مواقع روشهای تک بعدی مانند مقیاسهای مشابه بینایی عددی وبیان توصیفی درد مورد استفاده قرار می گیرد. در شرایطی که بیمار مبتلا به درد مزمن تحت عمل جراحی قرار گیرد و دچار درد حاد بعد از عمل شده باشد روشهایی مانند برگه ارزیابی خاطره درد را به کار می برند. از بیماران مبتلا به درد حاد باید سوالات مختلفی درباره مسائل چون درد، اضطراب، افسردگی، عصبانیت،  ترس و تداخل با کار بیمار پرسیده شود.