لیزر تراپی

بکارگیری لیزرهای کم توان، با توان متوسط و پرتوان در درمان اختلالات سیستم عصبی-عضلانی-اسکلتی اخیراً بسیار مورد توجه محافل علمی در سطح دنیا قرار گرفته است.

کلمه لیزر Laser مخفف (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) بوده و به معنای تقویت نور بوسیله نشر تابشی تحریک شده می باشد.

اولین منبع لیزر در سال 1960 معرفی شد و از سال 1970 استفاده پزشکی از نور لیزر در جراحی ها و سایر رشته های پزشکی آغاز گردید. با پیشرفت دستگاهها و نیز افزایش دانش از اثرات لیزر بر ارگانها، امروزه استفاده از آن بعنوان یکی از شایعترین عوامل یا مودالیته های فیزیکی بکار گرفته شده محسوب شده و باعث انقلابی در درمان بیماریهای عضلانی-اسکلتی گردیده است.

لیزر درمانی سرد که به آن لیزر درمانی با لیزر کم توان هم گفته می شود از درمان های غیرتهاجمی کمر درد است که استفاده از نور متمرکز برای کمک به تحریک بافت سلول را شامل می شود. این نور توسط دستگاهی خاص که بر روی طول موج خاصی برای استفاده های درمانی تنظیم شده است کنترل می شود. از کشف این فناوری تنها چند دهه می گذرد و همین آن را در مقایسه با ماساژ و دیگر گزینه های متداول کنترل درد به یک گزینه نسبتا جدید در درمان کمر درد از جمله درمان کمر درد با لیزر تبدیل می کند. محققان حتی دریافته اند که این شیوه برای درمان اختلالات عصبی و دژنراتیو کاملا موثر است.

لیزر درمانی بر اساس طول موج نور بکار گرفته شده و توان آن به انواع لیزر کم توان یا لیزر سرد که معمولاً توانی کمتر از 500 میلی وات و گاهاً تا 1000 میلی وات دارند و نیز لیزر با توان متوسط که معمولاً قدرت خروجی بین 1000 تا 5000 میلی وات داشته و نیز لیزر های پر توان یا High Intensity که توان های بالاتر از 5000 میلی وات دارند تقسیم می شود. مرکز جامع توانبخشی دکتر فرخانی افتخار دارد برای اولین بار در استان اصفهان علاوه بر لیزرهای توان کم یا متوسط، لیزرهای پر توان با قدرت حداکثر 3000 وات (3/000/000 میلی وات) و حداکثر عمق نفوذ (تا 7cm) در بافتهای بدن را فراهم آورد.

لیزر تراپی با لیزرهای کم توان به نامهای مختلف از قبیل
LPLT (Low Power Laser Therapy)
LILT (Low Intensity Laser Therapy)
LLLI (Low Level Laser Irradiatiation)
MPLT (Mild Power Laser Therapy)
Cold Laser Therapy
نیز شناخته می شود.

لیزر تراپی با لیزرهای پر توان High Energy Laser Therapy تخصصی تر از لیزرهای سرد بوده و استفاده از آن بایستی بجا و با دقت بیشتری صورت گیرد. بنوبۀ خود تأثیرات درمانی این نوع لیزرها نیز سریعتر و بیشتر از لیزرهای سرد می باشد.

لیزر چه کارهایی انجام می دهد:

مکانیسم اصلی اثر کلی لیزرها تا حدودی ناشناخته است. از تأثیرات شناخته شده آن می توان موارد زیر را نام برد. مطالعات نشان داده است که چندین نوع فعالیت سلولی در اثر استفاده از لیزر تشدید می شود. از جمله ساختن پروتئین و آنزیمهای سازنده اسیدهای نوکلئیک، DNA (DNA ترانسکرپیتاز) و تشدید متابولیسم میتوکندری ها را می توان نام برد. ترمیم یا پرولیفراسیون سلولها بعد از تخریب و رشد آکسون عصبی تخریب شده مثلاً از طریق جوانه زدن یا Sprouting با لیزر درمانی دیده می شود. تحریک پاسخهای ایمونولوژیک، کاهش درد و تشدید سرعت ترمیم زخم و افزایش سرعت بازسازی عصب ها از جمله اثرات دیگر لیزر می باشد.

اثرات کلی لیزرها، بخصوص لیزرهای پر توان را می توان شامل موارد زیر دانست:

1. اثرات فتوشیمیایی (Photochemical Effects)

 که شامل تأثیر بر میتوکندریها در اثر جذب بافتی و فعال کردن زنجیره اکسیداتیو، افزایش DNA،RNA ،ATP می شود. اینگونه تصور می شود که سیتوکروم ها در زنجیره انتقال الکترون قادرند طول موج مشخصی از لیزر را دریافت کنند. انرژی امواج لیزری باعث می شود که این زنجیره سریعتر شده و تولید ATP و سنتز زنجیره های DNA و ساخت پروتئین با سرعت بیشتری انجام گیرد. این تغییرات در صورتیکه از لیزرهای کم توان استفاده شود تا عمق 4-3 میلیمتر و با لیزرهای پر توان تا عمق 7cm قابل مشاهده است.

2. اثرات فتومکانیکال (Photomechanical Effects)

این اثرات بیشتر مربوط به لیزرهای پر توان با ایمپالسهای کوتاه و انرژی بسیار بالا صورت می گیرد و باعث ایجاد امواج Pressure wave و اثرات تحریکی روی بافتها شده و پرولیفراسیون سلولی را تحریک می کنند.

3. اثرات فتو حرارت(Photothermal Effects) 

دردمای 42-40 درجه اثرات انالولیک ضد درد و ضد التهاب لیزرها ظاهر می شود. انتقال انرژی به بافت بخصوص در لیزر های پر توان می تواند دمای متوسط بافت را افزایش دهد. در دمای 46-42 درجه متابولیسم بافتی به صورت برگشت پذیر کاهش یافته و باعث مهار درد در بافت می شوند. ایجاد دمای بالاتر از 46 درجه به قابل برگشت بافتی منجر شود.

موارد استفاده از لیزر تراپی: (اندیکاسیون ها) Indications for Laser therapy

1. اثرات ضد التهابی (Anti inflammatory)
2. اثرات ضد درد (Analgesic effects)
3. اثرات ضد تورم (Anti edema effect)
4. Biostimulating effects

از این اثرات در درمان بیماری های عصبی-عضلانی بصورت روز افزون استفاده می شود.
از این بیماریها می توان موارد زیر را نام برد.

• رادیکولوپاتی ها یا التهاب ریشه های عصبی گردن و کمر در اثر دیسک، آرتروز و ...
• بهبود انواع زخم ها (زخمهای دیابتیک، زخمهای بستر ...)
• دردهای ناشی از التهاب تاندون (Tendinitis ها) و پیچ خوردگی های تاندونی
• دردهای مفصلی همچون آرتروز
• دردهای روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید
• دردهای ناشی از ضربه ها و بعد از اعمال جراحی
• دردهای ناشی از گیر افتادگی عصب مانند سندرم تونل مچ دست (در موارد خفیف و متوسط)
• درمان آسیب های ورزشی
• در بازسازی و تحریک رشد اعصاب محیطی مثلاً فلج عصب صورتی یا آسیب اعصاب محیطی
• درمان دردهای ناشی از نروپاتی های محیطی مانند نروپاتی دیابتیک
• دردهای عضلانی مانند سندرم مایوفاشیال (نقاط دردناک ماشه ای Trigger points)

عوارض جانبی و مشکلات لیزر درمانی:

از دید بسیاری از مردم حتی در این زمان لیزر چیزی جدید و خطرناك می باشد به این علت که ماهیت واقعی لیزر را نمی شناسند و یا به علت جدید بودن این روش آن را با اشعه رادیواکتیو اشتباه می گیرند. در لیزرهای فیزیوتراپی در صورتیکه اصولی و با دوز مناسب استفاده شوند فاقد عارضه جانبی بوده و هیچ خطری برای انسان ندارد.

موارد منع استفاده از لیزر

توصیه می شود که در بیماران زیر از استفاده از لیزر درمانی پرهیز شود.

• در خانمهای حامله لیزر در ناحیه شکم، کمر و لگن نبایستی استفاده شود.
• بیماران سرطانی و در بدخیمی ها در ناحیه تومور استفاده از لیزر ممنوع می باشد.
• بیماران دارای Pacemaker لیزر بر روی قفسه سینه استفاده نشود.
• بیماران حساس به نور (Photosensitive)
• مناطق نزدیک به چشم به خصوص در لیزرهای پر توان

فرایند لیزر درمانی

چنانچه جهت بیمار لیزر درمانی تجویز شود یا توسط پزشک معالج خود جهت لیزر درمانی ارجاع گردد، پس از معاینه و تعیین پروتکل مناسب و برنامه درمانی، جلسات لیزر درمانی شروع می کرد. زمان هر جلسه بین 30-5 دقیقه بسته به نوع لیزر و محل و علت مراجعه بیمار می تواند متفاوت باشد.

ویژگی های منحصر به فرد لیزر درمانی در مرکز جامع توانبخشی دکتر فرخانی

• استفاده فقط از دستگاههای (FDA Approved)، بسیاری از دستگاههای لیزر فاقد استانداردهای لازم بوده و با قیمت های بسیار کمتر بفروش می رسد. این مرکز افتخار دارد که فقط از لیزر های استاندارد و مورد تأیید FDA (سازمان دارویی آمریکا) استفاده نماید.
• همچنین علاوه بر لیزرهای کم توان و توان متوسط لیزرهای پر توان با قدرت حداکثر 3000 وات که در حال حاضر در استان اصفهان منحصر به فرد می باشد در این مرکز در اختیار بیماران قرار دارد.
• استفاده از ترکیب چندین نوع دستگاه لیزر و در نتیجه استفاده از طول موج های مختلف که در درمان بیماری های مختلف و بسته به عمق نفوذ لازم توسط پزشک متخصص تعیین می گردد.