آناتومی ستون مهره
ستون مهره ساختمانی است که از سر تا لگن امتداد دارد و تنه در اطراف آن شکل گرفته است. این ساختمان از استخوان ها، عضلات، و دیگر بافت ها تشکیل شده است.
ستون فقرات یا ستون مهره یا اسپاین Spine از بیش از سی استخوان کوچک تر به نام مهره Vertebrae تشکیل شده است که روی یکدیگر قرار گرفته اند. در اطراف مهره ها عضلات، لیگامان ها، اعصاب و دیسک بین مهره ای قرار گرفته اند.
کل ستون مهره از بالا تا پایین چهار قسمت دارد که در هر کدام از آنها مهره ها نه در امتداد یک خط مستقیم، بلکه به شکل یک قوس هستند. پس ستون مهره از چهار قسمت قوسی شکل تشکیل شده است که عبارتند از :
قوس بالایی که در زیر سر قرار گرفته است، قوس گردنی یا سرویکال Cervical بوده و تحدب آن به سمت جلو است این قوس از ۷ مهره تشکیل شده است. این مهره ها را از بالا به پایین و از یک تا هفت بصورت C1-C7 نامگذاری میکنند
قوس وسطی را قسمت سینه ای یا توراسیک Thoracic میگویند که تحدب به سمت عقب دارد و از ۱۲ مهره تشکیل شده است. قفسه سینه یا قفسه صدری در اطراف این ۱۲ مهره تشکیل شده است. مهره های سینه ای را از بالا به پایین و از یک تا دوازده بصورت T1-T12 نامگذاری میکنند.
قوس پایینی همان قسمت کمری یا لومبار Lumbar است که به سمت جلو تحدب دارد و از ۵ مهره تشکیل شده است. این ناحیه وزن تنه را تحمل کرده و کمردرد بیشتر در این محل احساس میشود. مهره های کمری را از بالا به پایین و از یک تا پنج بصورت L1-L5 نامگذاری میکنند.
قسمت خاجی یا ساکروم Sacrum که از به هم چسبیدن چند مهره کوچک درست شده است. استخوان خاجی یا ساکروم ۵ مهره به هم چسبیده است. این استخوان جزیی از حلقه لگن است پس ستون مهره از طریق مهره های خاجی یا ساکروم به لگن متصل میشود.
آناتومی جسم مهره
ستون فقرات از مهره هایی درست شده که پشت سر هم از بالا به پایین ردیف شده اند. هر مهره از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت جلویی که به شکل یک استوانه است و یک قسمت پشتی که شامل تیغه های استخوانی است که به نحوی به یکدیگر متصل شده اند که یک حلقه را تشکیل میدهند. در درون این حلقه نخاع قرار دارد.
اندازه مهره های ستون فقرات با یکدیگر متفاوت است بطوریکه مهره های ستون مهره در بالا کوچک هستند و هرچه به سمت پایین میاییم مهره ها بزرگنر میشوند. شکل مهره های ستون فقرات بجز مهره های اول و دوم گردنی، تقریبا مشابه یکدیگر بوده و خصوصیات مشترکی دارند.
بزرگترین قسمت مهره، یک استخوان استوانه ای شکل است که آنرا تنه Body مینامند و در پشت تنه تیغه های استخوانی وجود دارد که با به هم پیوستن آنها یک حلقه استخوانی ایجاد شده است.
در دو طرف کناری این حلقه دو برجستگی استخوانی بنام زائده های عرضی Transverse process قرار گرفته اند. در پشت این حلقه هم یک تیغه استخوانی به نام زائده خاری یا شوکی Spinal process وجود دارد. زوائد عرضی و خاری مهره محل هایی هستند که از طریق آنها عضلات به ستون مهره میچسبد.
پس عضلات اطراف ستون مهره که موجب خم و راست شدن و چرخش ستون مهره میشوند از طریق اتصال به این زوائد موجب حرکت مهره ها میشوند.
قسمت استوانه ای مهره از جنس استخوان اسفنجی است که روی آن را یک لایه از استخوان کورتیکال فرا گرفته است. همانطور که گفته شد در پشت تنه مهره، زوائد مهره ای یک حلقه تو خالی استخوانی را درست میکنند.
با پشت سرهم قرار گرفتن این حلقه های توخالی مهره ایی که روی یکدیگر قرار گرفته اند یک کانال استخوانی درست میشود که به آن کانال مهره ای Spinal canal میگویند. به این کانال، کانال نخاعی هم میگویند چون در داخل آن نخاع قرار گرفته است.
علت درد ستون فقرات
هنگامی که دردی را در ستون فقرات خود احساس کنیم سعی می کنیم ، این درد را درمان نماییم . بهتر است بر روی ستون فقرات تمرکز کنیم تا ببینیم در کدام نقطه از ستون فقرات خود احساس درد می کنید و این درد با کدام ناحیه از اندامهایتان مرتبط است.
درد ستون فقرات در هر یک از مهره ها نشانه چیست؟
گردن درد و مشکلات موجود در مهره های گردن می تواند مشکلات بینایی، شنوایی و مشکلات گوارشی ایجاد نماید.
سردرد، درد در قفسه سینه، دردهای کلیوی و معده درد می تواند ناشی از مشکلات مهره های مربوط به بخش سینه باشد.
اگر مهره های مربوط به کمر دچار مشکل شود فرد به کمر درد و درد در ناحیه کمر وحتی ضعف در پیاده روی نیز دچار می شود.
اگر بتوانید تشخیص دهیدکدام نقطه از ستون فقراتتان درد می کند می توانید در بسیاری از موارد عامل دردهایتان را بشناسید.شما با کمی استراحت می توانید مشکل این مهره ها را حل کنید.
انواع دردهای ستون فقرات
درد های مکانیکال، درد های التهابی، درد های ارجاعی و درد های انتشاری ستون فقرات.
درد های ستون فقرات شامل درد های مکانیکال، درد های التهابی، درد های ارجاعی و درد های انتشاری هستند که هر یک نیاز به بررسی و درمان خاص خود دارد.
درد های مکانیکال معمولا ناشی از دیسک، شکستگی، در رفتگی و آرتروز به دلیل ضربه، اسپاسم یا شکستگی عضلانی بوده که با حرکات شدید شدت می یابد، درد های مکانیکی در اغلب اوقات به دلیل ایستادن و نشستن نادرست، کار زیاد با لپ تاپ، موبایل و تبلت به وجود می آید که سبب فشار دیسک های گردن، التهاب و درد در این نواحی می شود.
دردهای مکانیکال ناشی از کار زیاد با لپ تاپ
درد های التهابی بر اثر بیماری های روماتیسمی، تب مالت و درگیری سل در ستون فقرات به وجود می آید و سبب عفونت های میکروبی بین مهره ها، دیسک ها و در نهایت بروز درد در نواحی مختلف گردن می شود.تب مالت بر اثر التهاب و تورم در قسمت های مختلف بدن و ریشه های عصبی به وجود می آید که یکی از نشانه های آن می تواند درد در ناحیه گردن باشد که به آن درد های غیر اختصاصی گویند که حتی با گرفتن ام آر آی نیز نشان داده نمی شود.
درد های ارجاعی مربوط به سایر نقاط بدن هستند مانند درد های قلبی و عروقی می توانند خود را به صورت درد در نواحی مختلف گردن و فک نشان دهند.
درد های انتشاری در مواقعی به وجود می آیند که بیمار درگیر دیسک گردن دارد و شانه و بازو های او نیز درد دارد که خود را به صورت مورمور یا گزگز شدن نشان می دهد.
چه درد هایی در ستون فقرات خطرناک هستند؟
درد هایی که از گردن شروع شده و همزمان به سمت بازو وجود داشته باشند یا درد های که سبب شده درد در نواحی گردن و بازو ها کمتر، اما در نواحی کمر و دیسک بیشتر و با کاهش قدرت دست فرد همراه باشند باید جدی گرفته شوند.
درد هایی که همراه با اختلال در راه رفتن، بی اختیاری ادرار یا مدفوع، کاهش سطح هوشیاری نیز همراه باشد می تواند ناشی از اختلال در تنگی کانال نخاعی باشند.
درد در نواحی گردن در بیماران سرطانی و درد هایی که بر اساس نوع سانحه همچون تصادف در گردن به وجود آمده باشند باید هرچه سریع تر به پزشک ارجاع داده شود چراکه می تواند بسیار خطرناک باشند.
خطر درد ستون فقرات که از گردن شروع می شوند
جلوگیری از درد ستون فقرات
حفظ وضعیت خوب، حتی هنگام رانندگی
روش های مناسب بلند کردن
فعالیت بدنی منظم، از جمله تمرینات تحمل وزن
توسعه نیروی هسته ای
حفظ وزن سالم
اجتناب از چرخش سر برای نگه داشتن گوشی به شانه
هنگام خوابیدن از بالش کوتاه استفاده کنید. به طوری که سرتان در امتداد بدن قرار گیرد نه اینکه خم شود.
اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن هستید، حتما با یکی از دستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید.
هر ورزشی را که باعث درد می شود، از تعداد آن کم کنید. در صورت تشدید درد، با پزشک خود مشورت کنید.