این عارضه پزشکی به خمیدگی قسمت بالایی ستون فقرات و ایجاد یک منحنی و گردی در پشت فرد گفته می‌شود. نام این بیماری از کلمه یونانی kyphos به معنای کوهان شتر گرفته شده است. نام دیگر آن، قوز کلسو نیز می‌باشد. اینکه این عارضه در چه سنی اتفاق می‌افتد بستگی به ویژگیهای فردی شخص دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما در زنان مسن معمول‌تر است. این عارضه به وسیله قوزبند و فیزیوتراپی قابل درمان است. هر چه زودتر درمان آن شروع شود اثر گذاری آن بیشتر خواهد بود.
انواع قوز کمر
قوز پشت و انحنای غیر طبیعی ستون فقرات انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
این نوع شایعترین نوع قوز است. بستگی به سن فرد نداشته و در افراد جوان و پیر مشاهده می‌شود.چنانچه در جوانان اتفاق بیفتد به آن خمیدگی و در افراد مسن ظاهر شود به آن قوز وارثه می‌گویند.این نوع قوز بیشتر در میان زنان شایع است.
این نوع قوز باعث ایجاد درد در ناحیه پشت می‌شود. این درد میتواند درجات مختلفی داشته باشد.این نوع قوز قسمت‌های مختلفی از ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد . قوز شوئرمن بیشتر در نوجوانان 10 ساله تا 15 ساله اتفاق می‌افتد و در آقایان بیشتر از خانمها شایع است.
این عارضه معمولا در نوزادانی اتفاق می‌افتد که ستون فقراتشان در رحم مادر به طور صحیح رشد نکرده و دارای اختلالاتی است. معمولا در اینگونه نوزادان مهره های کمر به هم جوش خورده و از حالت طبیعی خود خارج شده است. این عارضه ممکن است در نوجوانان نیز به طور ناگهانی ظاهر شود.این نوع قوز در کودکانی که از مشکلات عصبی مانند مشکلات دماغی رنج می‌برند بیشتر دیده می‌شود. با بزرگتر شدن کودک،این مشکل شدیدتر می‌شود.
-
قوز ناشی از مشکلات تغذیه‌ای
این نوع گوژپشتی همانگونه که از نامش پیداست به دلیل مشکلات و کمبود مواد معدنی مورد نیاز بدن اتفاق می‌افتد.این مساله معمولا در دوران کودکی رخ می‌دهد . به عنوان مثال کمبود ویتامین D یکی از عوامل ایجاد گوژپشتی می‌باشد.
اگر ضربه‌ای به مهره‌های ستون فقرات وارد شده که باعث آسیب دیدن آنها شود و این مشکل به طور موثر درمان نشود میتواند باعث به وجود آمدن قوز کمر گردد که به آن قوز پس ضربه‌ای می‌گویند.
علائم
چنانچه قوز کمر ملایم باشد معمولا علائم قابل توجهی ندارد اما در مواردی که شدیدتر باشد میتواند باعث ایجاد خمیدگی و گردی در کمر گردد و یا ژست بدنی شخص را دچار حالات غیر طبیعی کند.سایر علائم قوز کمر به شرح زیر می‌باشد:
علائم و نشانه‌های قوز کمر
-
احساس سفتی و خشکی ستون فقرات
-
احساس درد در ناحیه کمر که با توجه به شدت قوز میتواند درجات مختلفی داشته باشد.
-
احساس درد در کمر هنگام حرکت
-
متمایل شدن حالت قرار گیری سر و گردن به جلو
-
تفاوت در ارتفاع دو شانه
-
درد قفسه سینه
-
احساس درد در پشت زانو
-
احساس ناراحتی در تنفس
-
احساس خستگی
در برخی افراد ممکن است گردن باعث ایجاد کجی ستون فقرات به سمت بیرون گردد.اینگونه افراد ممکن است دارای یک یا چند نشانه از نشانه‌های زیر باشند:
-
داشتن محدودیت در حرکت دادن گردن در جهات مختلف
-
داشتن حس درد در گردن
-
احساس بی حسی در دست ها و پاها
-
مشکل در راه رفتن
-
کم بودن قدرت دست در گرفتن اجسام
-
بی اختیاری ادرار
-
فلج
دلایل بروز گوژپشتی
تغییر شکل ستون فقرات (گوژپشتی)ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد. برخی از این دلایل عبارتند از:
* پوکی استخوان
این بیماری باعث نازک و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود. این بیماری ممکن است باعث شکسته شدن مهره‌های کمر گردد.این بیماری معمولا در افرادی که برای مدت زمان طولانی از میزان بالایی از کورتیکواستروئید استفاده کرده‌اند و زنان مسن اتفاق می‌افتد.
* از بین رفتن دیسک کمر
در ستون فقرات شما صفحه‌های گرد و نرمی وجود دارد که بین مهره‌های ستون فقرات قرار گرفته است و باعث تسهیل حرکت مهره‌ها بر روی هم می‌شود.
با بالا رفتن سن،این صفحات خشک شده و منقبض می‌شوند .این پدیده باعث ایجاد بیماری دیسک کمر می‌گردد.دیسک کمر به خودی خود باعث ایجاد قوز کمر نمی‌شود اما وضعیت آن را بدتر می‌کند.
سرطان و درمان‌های مربوط به آن
سرطان‌های مربوط به کمر باعث ضعیف شدن مهره‌های ستون فقرات شده و آنها را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد.درمان‌های مرتبط با سرطان مانند رادیوگرافی و شیمی‌درمانی نیز ممکن است باعث بروز این مشکل گردد.
بیماری شوئرمن
گوژپشتی‌ای که ناشی از این بیماری است یک بیماری ارثی می‌باشد و معمولا قبل از بلوغ هنگامیکه یک جهش ناگهانی در رشد فرد اتفاق می‌افتد رخ می‌دهد.
بیماری مادرزادی
این نوع گوژپشتی بسیار نادر است و وقتی رخ می‌دهد که ستون فقرات جنین در رحم مادر به طور طبیعی رشد نکند .
سایر دلایل بروز عارضه قوز کمر به شرح زیر می‌باشد:
-
دولا دولا و خمیده راه رفتن
-
بیرون زدگی دیسک. زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از مهره‌های ستون فقرات جلوتر از مهره دیگر قرار می‌گیرد.
-
ضربه و آسیب دیدگی کمر
-
بیماری در محل بافت‌های ارتباطی ستون فقرات
-
برخی بیماری‌های خاص مربوط به غدد درون ریز. غدد درون ریز غددی هستند که هورمون‌هایی ایجاد و به رگ‌های فرد وارد می‌کنند.برخی از غدد درون ریز تخمدان‌ها،بیضه‌ها،تیروئید و غدد فوق کلیوی و .. می‌باشند.
-
برخی عفونت‌ها مانند بیماری سل
-
بیماری فلج اطفال
-
بیماری اسپینا بیفیدا
-
تومورها
تشخیص
هنگامیکه شما یک معاینه فیزیکی داشته باشید بخصوص در مورد کودکان و نوجوانان، پزشک قد شما را اندازه‌گیری می‌کند. ممکن است پزشک از شما بخواهد از کمر به جلو خم شوید و وضعیت ستون فقرات شما را بررسی کند.چنانچه شما قوز داشته باشید در این حالت وضعیت برآمدگی قسمت بالای ستون فقرات شما مشخص تر است.دکتر برای بررسی قدرت ماهیچه ها و عکس العمل آنها ،ممکن است آزمایشان سیستم عصبی نیز بر روی شما انجام دهد.همچنین ممکن است شما نیاز به آزمایشات تصویری مانند سی تی اسکن ، ام آرآی و یا اشعه ایکس داشته باشید.چنانچه شما مشکل ضعف یا بی حسی ماهیچه‌ای داشته باشید تست‌هایی وجود دارد که مشخص می‌کند عکس العمل عصب‌های شما هنگام حرکت در نخاع چگونه است.
درمان قوز کمر
* درمان دارویی
برای تسکین درد کمر و درمان قوز کمر ،معمولا پزشکان استفاده از مسکن‌های بدون تجویز مانند ایبوپروفن ، ناپروکسین و یا استامینوفن را پیشنهاد می‌دهند. چنانچه مسکن‌های فوق به اندازه کافی قوی نبودند پزشک مسکن‌های قویتری را برای شما تجویز خواهد کرد.چنانچه علت بروز قوز کمربیماری پوکی استخوان بوده باشد پزشک داروهایی نیز جهت قوی تر کردن استخوان‌ها تجویز خواهد کرد.
* قوزبند
استفاده از قوزبند در درمان انواع مختلفی از قوزها موثر می‌باشد. بخصوص برای کودکانی که به بیماری شوئرمن مبتلا هستند و در سال‌های رشد به سر می‌برند بسیار کمک کننده است.
* روش کاهش التهاب
این روش جهت کاهش التهاب بوجود آمده توسط قوز کمر استفاده می‌شود. این روش بسیار موثر بوده و نتایج مطلوبی ارئه داده است. الکتروتراپی و اولتراسوند مثال‌هایی از روش‌های کاهش التهاب هستند که توسط ماساژ ستون فقرات انجام می‌شوند.
* تمرینات مخصوص قوز کمر
انجام ورزش‌های کششی روش مناسبی برای بهبود انعطاف ستون فقرات و تقویت ماهیچه‌های وریدهای شکمی می‌باشد. این ورزش‌ها وضعیت حالت بدنی را بهبود می‌بخشند.در ادامه چند نمونه ورزش برای قوز کمر بسیار مفید جهت تقویت ماهیچه‌های که پشتیبان ستون فقرات هستند ارائه شده است.
* کشش کمر در حالت درازکش
این ورزش یک ورزش در حالت درازکش است که باعث قوی‌تر شدن ماهیچه‌های قسمت بالای کمر می‌گردد. انجام این ورزش به طور مداوم باعث کم شدن انحنای مربوط به مهره‌های فوقانی ستون فقرات می‌شود.
کشش ماهیچه‌های شکمی
کشش ماهیچه‌های شکمی باعث کاهش انحنای قوز می‌گردد. زیرا در این حالت همزمان با کشش ماهیچه‌ها، ستون فقرات حرکت داده می‌شود. یکی از بهترین راه‌ها برای کشش ماهیچه‌های شکمی‌دراز کشیدن بر روی یک توپ سوییسی می‌باشد.
چرخش قسمت فوقانی ستون فقرات بر روی یک رول اسفنجی
در این ورزش بر روی یک رول اسفنجی (مشابه آنچه در ورزشگاه‌ها وجود دارد) دراز کشیده و ستون فقرات را حرکت می‌دهید.در حقیقت با این عمل ستون فقرات بر روی رول و به سمت عقب کشش پیدا می‌کند. این تکنیک ممکن است در ابتدا و بخصوص برای قسمت‌هایی که خیلی راحت حرکت نمیکنند قدری سخت باشد اما به مرور زمان و معمولا پس از دو هفته تمرین مداوم مشکل بسیار بهبود می‌یابد.
