زانو درد هنگام بالا رفتن از پله می‌تواند علل زیادی داشته باشد، بنابراین مهم است دقت کنید که چه موقع و کجا اتفاق می‌افتد و چگونه است. این کار به تعیین علت مشکل کمک خواهد کرد. اگر یک فعالیت خاص موجب درد زانو شود، می‌تواند نشانگر یک مشکل خاص باشد. بالا رفتن از پله می‌تواند باعث ایجاد درد زانو در بسیاری از افراد شود، اما زانو ممکن است در دیگر موارد احساس درد نداشته باشد. در بسیاری از موارد، این وضعیت به شرایطی مربوط می‌شود که نرمی غضروف کشکک زانو نامیده می‌شود، و همچنین به کندرومالاسی شناخته می‌شود. به منظور درک کندرومالاسی و اینکه چرا اتفاق می‌افتد، بهتر است کمی درباره زانوها و نحوه کار آن‌ها آگاهی پیدا کنید.
آناتومی زانو
زانو دارای بخش‌های مختلفی است که با هم کار می کنند تا مفصل را حرکت دهند. استخوان‌هایی که در زانو قرار دارند عبارتند از:
-
استخوان ران (فمور(
-
استخوان ساق یا پایین پا (تیبیا(
-
کشکک زانو (پاتلا(
هنگامی که زانو خم می‌شود، استخوان کشکک به بالا و پایین حرکت می‌کند. این حرکت توسط عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های پا محافظت و هدایت می‌شود. این استخوان در یک فضای ویژه به نام شیار قرقره بر روی استخوان ران سر می‌خورد.
در یک زانوی سالم، این حرکت لغزشی بدون درد است. استخوان‌ها به آسانی و با کمک یک بافت لغزنده به نام غضروف مفصلی روی هم سر می‌خورند. غضروف، در پشت زانو و داخل شیار تروشلر قرار دارد، که زانو را در برابر سایش روی استخوان ران حفظ می‌کند. اما اگر این غضروف فرسایش یابد یا آسیب ببیند، زانو کمی از این بالشتک‌های محافظتی را از دست می‌دهد و باعث درد می‌شود.
چرا بالا رفتن از پله باعث زانو درد می‌شود؟
درد کندرومالاسی اغلب زمانی قابل توجه است که زانوها خم می‌شوند و نسبت به راه رفتن یا دویدن معمولی بیشتر می‌شود. درد ممکن است پس از صاف کردن زانو بلافاصله بعد از خم شدن آن نیز ایجاد شود.
این گفته توضیح می‌دهد که چرا زانوها اغلب هنگام بالا یا پایین رفتن از پله‌ها آسیب می‌بینند. این حرکت عمیق تر بدان معنی است که کشکک زانو مجبور است که بیش از حد معمول بر روی استخوان ران بالا و پایین کشیده شود.
اگر غضروف فرسوده شده باشد یا کشکک زانو در شیار خود سر نخورد، فرد ممکن است با خم شدن و صاف شدن زانوها و مالش استخوان‌ها روی غضروف زبر، احساس درد داشته باشد. با این وجود، درد می‌تواند هنگام راه رفتن از بین برود، زیرا زانوها مجبور نیستند به میزان زیاد حرکت کنند.
انجام حرکت اسکات، زانو زدن و یا نشستن با زانوهای خم شده بیش از ۹۰ درجه نیز ممکن است باعث درد همراه با این وضعیت شود. این فعالیت‌ها همگی شامل خم شدن شدید زانو هستند.
حتی تورم جزئی غضروف می‌تواند برای ایجاد درد در طول این فعالیت‌ها کافی باشد. بعضی افراد ممکن است پس از ورزش یا حرکات سنگین پاها و زانو، متوجه احساس ترک خوردن یا خرد شدن شوند.
دلایل زانو درد هنگام بالا رفتن از پله
بسیاری از مردم زمانی که متوجه می‌شوند غضروف آن‌ها آسیب دیده است بسیار متعجب می‌شوند، زیرا هرگز دچار آسیب مستقیم زانو نشده‌اند. با این حال، کندرومالاسی می‌تواند در اثر مواردی غیر از آسیب یا تصادف ایجاد شود. شایع‌ترین علل عبارتند از:
استفاده بیش از حد از زانوها در حال دویدن، پریدن، و یا هر فعالیتی که نیازمند استفاده سنگین از زانو می‌باشد. به همین علت، کندرومالاسی اغلب “زانوی دوندگان” نامیده می‌شود. این بیماری در هر سنی رخ می‌دهد و در افراد جوان و ورزشکاران فعال شایع است.
کشککی که از راستای خود خارج شده است. اگر کشکک زانو در موقعیت مناسب قرار نداشته باشد، غضروف نمی‌تواند از آن در برابر مالش محافظت کند. بعضی از افراد با ناهمواری زانو متولد می‌شوند که می‌تواند این مسئله را ایجاد کند.
عضلات ضعیف ران یا ساق. عضلات پا به محافظت از زانو و نگه داشتن آن در موقعیت خود کمک میکنند. اگر به اندازه کافی قوی نباشند، زانو ممکن است از هم ترازی خارج شود. حتی یک ناصافی جزئی می‌تواند به تدریج غضروف را دچار فرسایش کند و در طول زمان باعث ایجاد درد شود.
آسیب زانو، از جمله تصادف، افتادن، یا ضربه به زانو. این آسیب می‌تواند کشکک زانو را از راستای مناسب خارج کند یا به غضروف آسیب برساند یا هر دو وضعیت را به همراه داشته باشد.
علت دیگر عضلاتی است که متعادل نیستند. عضلات قوی ران همراه با عضلات ضعیف ساق نیز می‌توانند زانو را از محل خود بیرون بکشند. به طور مشابه، عضلات قوی بیرون ران و عضلات ضعیف داخل ران می توانند منجر به برهم خوردن هم ترازی شوند. در بعضی موارد، نوجوانان به علت رشد بدنشان، عدم تعادل عضلانی موقت دارند. این وضعیت به طور معمول خود را در طول زمان تصحیح می‌کند.
درمان زانو درد هنگام بالا رفتن از پله
افرادی که درد زانو یا علائم کندرومالاسی دارند، باید به پزشک متخصص مراجعه کنند. درمان زود هنگام می‌تواند از آسیب بیشتر به غضروف جلوگیری نماید و درد را تسکین دهد.
به طور معمول، درمان‌های غیر تهاجمی برای کندرومالاسی موفق هستند. این درمان‌ها عبارتند از:
-
ورزش کم اثر: پیاده روی و شنا، گزینه‌های خوبی برای تقویت پاها و حفظ قدرت عضلات بدون ایجاد فشار بر روی زانو هستند.
-
اجتناب از فعالیت‌هایی که باعث درد می‌شوند. بسیاری از افراد باید در صورتی که بالا رفتن از پله باعث درد آن‌ها می‌شود، از این کار اجتناب کنند. در عوض، باید تمریناتی را انجام دهند که باعث راحتی آن‌ها می‌شود. این کار می‌تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر به غضروف کمک کند.
-
اگر عدم تعادل عضلانی وجود داشته باشد، تمرینات خاص ممکن است به تعادل عضلات کمک کند و کشکک زانو را در حالت هم ترازی قرار دهد. برای مثال، تمرینات تقویت عضلات ضعیف تر توصیه می‌شود.
-
فیزیوتراپی با بیماران برای انجام تمرینات و کششهای خاص کار می‌کند.
-
به دنبال وزن سالم باشید. داشتن اضافه وزن می‌تواند به غضروف زانو آسیب برساند. کاهش وزن می‌تواند فشار روی مفصل زانو را کاهش دهد.
جراحی تنها در صورتی مورد نیاز است که درد شدید باشد و سایر درمان‌ها کمک کننده نباشند.
اگر کاندرومالاسی درمان نشود، می‌تواند منجر به آرتروز پاتلا - فمورال شود. این آرتروز زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف اثر آسیبی به شدت دچار فرسودگی می‌شود. هنگامی که غضروف از دست میرود، نمی‌تواند دوباره رشد کند. در موارد شدید، ممکن است استخوان‌ها به طور مستقیم روی هم کشیده شوند. اگر این اتفاق رخ دهد، درد ممکن است ناتوان کننده باشد و ممکن است در هنگام استراحت نیز احساس شود.
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مؤمن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی است. خط اول درمانی، داروهای ضد التهاب و مسکن‌ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چند تا از روش های زیر است.
-
لیزر درمانی
-
تزریق کورتیکواستروئید
-
اوزون تراپی
و یا سایر روش های غیر جراحی دیگر به صلاحدید پزشک.