سندرم درد تروکانتریک یا بورسیت مفصل ران

بورسیت تروکانتریک هنگامی بروز می‌کند که کیست‎های پر از مایع در ناحیۀ مفصل ران به نام بورسا دچار آزردگی یا تحریک می‎شوند. بورسیت یکی از شایع‌ترین علل درد کفل یا مفصل ران است. بورســاها کیست‎های کوچک پر از مایعی هستند که در نزدیکی مفاصل یافت می‎شوند. بورسا به ایجاد حرکت راحت‎تر در مفاصل از طریق فراهم کردن امکان لغزش بر روی استخوان‎ها و دیگر ساختارها کمک می‎کند. بدن انسان بیش از 150 بورسا دارد.

وقتی بورساها ملتهب ‎شوند می‎توانند سبب بروز وضعیتی به نام بورسیت شوند. بورسیت تروکانتریک یا سندرم درد تروکانتریک بزرگ‎تر نام خود را از آنجا گرفته است که به ناحیه‌ای استخوانی موسوم به تروکانتر آسیب می‎‌زند. تروکانتر در ناحیۀ مشخصی از کفل در قسمت بالای استخوان ران جای گرفته است.

در حالی که هیچ معالجۀ قطعی برای این وضعیت وجود ندارد طیفی از گزینه‌های درمانی در دسترس است که میزان حرکت را بهبود می‎بخشند و شدت درد را کاهش می‎دهند.

علایم بورسیت تروکانتریک

بورسیت تروکانتریک یک علت شایع درد قسمت بیرون کفل در زنان میانسال فعال است.

بورسیت تروکانتریک می‎تواند به ایجاد دردی نسبتاً شدید در کفل منجر شود به ویژه اگر فرد فشار زیادی به لگن خود وارد کند. بورسیت تروکانتریک در عین حال می‎تواند سبب بروز علایم زیر شود:

• درد در ناحیۀ لگن که معمولاً در بخش بیرونی کفل یا مفصل ران بروز می‎کند

• دردی که بر اثر فعالیت جسمانی تشدید می‎شود

• درد در هنگام بالا رفتن از پله‎ها

• درد در هنگام دراز کشیدن فرد روی ناحیۀ آسیب دیده

• درد در هنگام لمس کفل یا فشار دادن آن

درد مرتبط به بورسیت تروکانتریک معمولاً در طول شب به ویژه در هنگام دراز کشیدن طولانی به پهلو تشدید می‎شود. اگر تاندون‎های اطراف استخوان مفصل ران نیز ملتهب شده باشند، علایم بورسیت تروکانتریک شدت بیشتری خواهند داشت.

پارگی گلوتیوس مدیوس

علایم بورسیت تروکانتریک ممکن است شبیه به علایم ناشی از بروز پارگی در مدیوس گلوتیوس باشد، عضله‎ای که به همان ناحیه متصل می‎شود. به هر جهت، پارگی گلوتیوس مدیوس در هنگام تلاش برای فاصله گرفتن مفصل ران یا پا از بدن سبب ایجاد ضعف می‎شود. اگر علایم ادامه‌‏دار باشند و فرد ظن به پارگی گلوتیوس مدیوس داشته باشد، وی باید به پزشک متخصص دردشناس مراجعه کند.

علل بورسیت تروکانتریک

برخی علل مرتبط به اختلال مورد بحث شامل موارد زیر است:

• تروما: داشتن سابقه تروما یا اصابت ضربه شدید به کفل در برخی مواقع می‎تواند به بورسیت تروکانتریک منجر شود.

• کاربرد بیش از حد: مردمی که به انجام فعالیت‎های فیزیکی تکراری مثل دوچرخه‎سواری مبادرت می‎ورزند، ممکن است دچار التهاب کیسک‎های بورسا در کفل شوند.

• حالت ضعیف قرارگیری بدن: نشستـن در حالت خمیـده یا منحنی یا دیگر حالات نادرست قرارگیری بدن می‎تواند فشار و کشیدگی بیشتری در کفل‎ها ایجاد کند. اختلالات مرتبط به حالت بدن مثل اسکولیوز نیز می‎توانند سبب بورسیت تروکانتریک شوند.

• توده‎های استخوانی یا تجمع کلسیم: گاهی از اوقات امکان ابتلاء مردم به توده‎های استخوانی موسوم به اسپور روی تروکانتر وجود دارد. اینها می‌توانند با بورسا دچار اصطکاک شوند که نتیجۀ آن بروز التهاب خواهد بود.

• داشتن تاریخچۀ برخی بیماری‎های مزمن: مردم دچار بیماری‌های مزمن مثل نقرس، بیماری تیروئید، پسوریازیس، و ارتریت روماتوئید ممکن است در معرض ریسک بالاتری برای ابتلاء به بورسیت تروکانتریک قرار داشته باشند.

• سابقۀ جراحی: مردم در صورت داشتن سابقۀ جراحی در ناحیۀ مفصل ران شامل جایگزینی آن بیشتر محتمل است که دچار بورسیت تروکانتریک شوند. در حدود 3 تا 17 درصد مردم دارای سابقۀ این نوع جراحی به بورسیت تروکانتریک مبتلا می‎شوند. برخی از اوقات جراحی مفصل ران می‎تواند به ایجاد تفاوتی جزئی در طول پا منجر شود که این عامل نیز به تقویت بورسیت تروکانتریک منجر می‎شود.

• داشتن اضافه وزن: اضافه وزن یا چاقی نیز می‎تواند باعث تقویت خطر ایجاد بورسیت تروکانتریک شود. علت آن است که در مورد افراد چاق، وزن اضافی فشار بیشتری بر مفصل ران و نواحی اطراف آن وارد می‎کند.

درمان بورسیت تروکانتریک

برخی از روش‌های مورد استفاده برای درمان بورسیت تروکانتریک عبارتند از:

• استراحت برای ایجاد امکان فروکش التهاب کیسک‎های بورسا. در برخی از مواقع فرد برای راه رفتن نیاز به وسایل کمکی مثل عصا یا واکر خواهد داشت.

• مصرف داروهای ضد التهابی غیر نسخه‎ای مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن

• استفاده از پدهای گرم و سرد یا کیسه یخ برای ناحیۀ آسیب دیده. (سرمادرمانی و گرمادرمانی). این کار می‎تواند به کاهش التهاب منجر شده و به مدیریت درد کمک کند.

• ورزش‎های فیزیوتراپی برای بهبود دامنۀ حرکتی و قدرت‎بخشی به عضلات اطراف کفل.

• استفاده از تزریق‎های کورتیکوستروئیدها در صورت تجویز از سوی پزشک. تزریق این داروها می‎تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.

• کاهش وزن در صورتی که بیمار دچار اضافه وزن یا چاق باشد.

اگر کسی روش‌های درمان را در خانه به کار برد و کماکان دچار درد باشد دکتر برای وی روش‌های درمانی غیر جراحی دیگر را توصیه خواهد کرد. پزشکان معمولاً انجام جراحی را توصیه نمی‌کنند مگر اینکه پس از 12 ماه درمان در محیط خانه و استفاده از درمان‎های پزشکی، بهبود در وضعیت بیمار ایجاد نشده باشد.

در موارد شدید می‎توان بورسای فرد را از طریق تکنیک‎های با حداقل تهاجم برداشت. این جراحی اغلب اوقات بر یک پایۀ عمل سرپایی انجام می‎شود و فرد نیازی ندارد تا شب را در محیط بیمارستان سر کند.

تشخیص بورسیت تروکانتریک

دکتر تشخیص بورسیت تروکانتریک را با گرفتن شرح حال پزشکی و مرور علایم آغاز می‎کند. پزشک معاینۀ جسمانی را با بررسی وضعیت ناحیۀ کفل انجام می‎دهد.

دکتر اغلب اوقات انتظار دارد که درد ناشی از بورسیت تروکانتریک در قسمت لترال یا پهلوی مفصل ران بیشتر باشد. گاهی از اوقات پزشک توده‎های بافت لگن لترال (جانبی) را که می‎تواند نشان دهندۀ بورسیت تروکانتریک باشد، لمس می‎کند.

در کنار معاینه جسمانی پزشک ممکن است برخی تست‎های تصویربرداری تکمیلی را برای بررسی ناهنجاری‎های بورسیت تروکانتریک در دستور کار قرار دهد:

• اشعه X

• اسکن‌های تراکم استخوان

MRI•

دکتر نه فقط علایم مربوط به بورسیت تروکانتریک را مورد بررسی قرار می‎دهد بلکه سعی می‏‌کند تا اختلالات مشابه را از تشخیص خارج کند. برای مثال، فردی که در پوشیدن کفش و جوراب خود دچار مشکل است و در هنگام راه رفتن دچار حالت لنگیدن می‎شود ممکن است بیش از مشکل بورسیت تروکانتریک دچار استئوارتریت باشد.

علایم بورسیت تروکانتریک ممکن است با اختلالات زیر شبیه بوده یا با علایم مرتبط به آنها اشتباه گرفته شود:

• استئوارتریت

• سندرم چفت شدن لگن

• فیبرومیالژی

• شکستگی فشاری روی بخش بالای استخوان پا

بورسیت تروکانتریک می‎تواند اختلالی آزاردهنده و دردناک باشد. به طور معمول داروهای غیر نسخه‎ای می‎توانند به فروکش علایم در بیمار کمک کنند. جراحی آخرین گزینۀ درمانی توصیه شده برای کسانی است که دچار علایم دردناک دایمی هستند.