ساکروایلیت اختلال دردناکی است که در آن یکی از مفاصل ساکروایلیاک یا هر دوی آنها دچار التهاب می‌شود. مفاصل ساکروایلیاک در محل تلاقی ستون فقرات و لگن قرار گرفته‌اند.ساکروایلیت که اغلب با درد پشت اشتباه گرفته می‌شود به بیماری‌هایی مرتبط است که سبب ارتریت التهابی در ستون فقرات میشوند.ساکروایلیت میتواند سبب ایجاد درد در باسن و قسمت پایین پشت شود، و به بخش پایین بدن در یک یا هر دو پا گسترش پیدا کند.
علل ساکروایلیت
چند علت بالقوه برای بروز التهاب در مفصل‌های ساکروایلیاک وجود دارد که شامل موارد زیرند:
• اسپوندیلیت انکیلوزان: این نوعی ارتریت التهابی پیشرونده است که به ستون فقرات و کشالۀ ران آسیب میزند. گزارشی مربوط به سال 2005 توضیح میدهد که ساکروایلیت یکی از نشانههای اولیه ابتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان است. البته همۀ افراد دچار ساکروایلیت به اسپوندیلیت انکیلوزان مبتلا نمیشوند.
• استئوارتریت: این بیماری میتواند سبب بروز التهاب در مفصل‌های ساکروایلیاک شود و یکی از علل زیربنایی (اصلی) ساکروایلیت است.
• تروما: یک آسیب‌دیدگی تروماتیک ناگهانی ممکن است به مفاصل ساکروایلیاک صدمه برساند و سبب التهاب شود که به ساکروایلیت منجر خواهد شد.
• بارداری: وقتی زنی باردار باشد، مفاصل ساکروایلیاک وی برای ایجاد فضا برای رشد جنین باز میشوند. این شرایط میتواند باعث فشار بر مفاصل مزبور و سبب ساکروایلیت شود.
• عفونت: در صورت عفونی شدن مفصل ساکروایلیاک امکان بروز التهاب در آن وجود دارد.
به علاوه، موارد زیر احتمال ابتلا به ساکروایلیت را در فرد افزایش میدهند:
• عفونت دستگاه ادراری
• اندوکاردیت
• اعتیاد به مواد مخدر تزریقی داخل وریدی
علایم اصلی ساکروایلیت عبارتند از:
• درد در ناحیۀ باسن، پایین کمر و پشت یکی از پاها یا هر دو پا
• تب خفیف
• خشکی در ناحیۀ کشالۀ ران و قسمت پایین پشت
گاهی از اوقات ساکروایلیت میتواند سبب بروز درد در کفلها و نیز پاها شود، اگرچه این مورد کمتر شایع است.
فعالیتهای فهرست زیر ممکن است به تشدید درد ساکروایلیت بینجامد:
• نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
• ایستادن در شرایطی که وزن بدن روی یک پا انداخته شده باشد
• بالا رفتن از پلهها
• برداشتن قدمهای بلند در هنگام راه رفتن
• دویدن
• چرخیدن و غلت زدن در بستر خواب
تشخیص
تشخیص ساکروایلیت ممکن است دشوار باشد زیرا احتمال دارد با درد ناحیۀ انتهای پشت که به دلیل اختلالات دیگری مثل سیاتیک ایجاد می‌شود، اشتباه گرفته شود.
دکتر ممکن است برای بررسی مفاصل ساکروایلیاک روی کفل یا کشالۀ ران بیمار فشار وارد کند یا پاهای وی را به حرکت وادارد.
برای تعیین نشأت گرفتن درد از مفاصل ساکروایلیاک، دکتر ممکن است یک محلول بیحس کننده را به درون این مفصل تزریق کند.
در صورت عدم اطمینان پزشک از تشخیص، احتمال انجام تستهای بیشتری نیز وجود دارد. یک گزارش مربوط به سال 2013 اهمیت تست تصویربرداری MRI را به عنوان ابزاری تشخیصی برای ساکروایلیت مورد تأکید قرار داده است.
تحقیق انجام شده در سال 2013 پی برده است که نوعی غربالگری موسوم به CT اسکن (توموگرافی محاسباتی) نیز ممکن است است در تشخیص ساکروایلیت مفید باشد.
درمان
طیفی از درمانها برای ساکروایلیت در دسترس است. این درمانها شامل دارو، ورزش و اقدامات جراحی است.
• داروهای ضد درد: داروهای ضد درد غیر نسخهای میتوانند باعث تسکین درد شوند. در صورت عدم کارآیی این نوع داروها دکتر ممکن است داروهای ضد درد قویتری را برای بیمار تجویز کند.
• شل کنندههای عضلانی: ساکروایلیت میتواند سبب بروز اسپاسمهای عضلانی دردناک شود. شلکنندههای عضلانی برای رفع گرفتگیهای ایجاد شده مورد استفاده قرار میگیرند.
• مهار کنندههای TNF: این نوع دارو میتواند در صورتی که ساکروایلیت به اسپوندیلیت انکیلوزان مرتبط باشد به بیمار کمک کند. یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که مهار کنندههای TNF به شکل قابل ملاحظهای باعث بهبود عملکرد هر دو مفصل شوند.
• استراحت: اجتناب از انجام حرکاتی که سبب تشدید درد ساکروایلیت میشوند میتواند به کاهش التهاب کمک کند.
• سرما (یخ) و گرما: گذاشتن کیسۀ آب گرم و سرد به نوبت روی ناحیۀ آسیب دیده میتواند به تسکین درد ساکروایلیت کمک نماید. فرد در صورت استفاده از یخ و جسم گرم باید برای پیشگیری از بروز سوختگی و صدمه دیدن پوست آنها را در حوله بپیچد.
• تمرینات فلکسیون کشالۀ ران: این ورزش شامل دراز کشیدن به پشت با پاهای مورد حمایت قرار گرفته توسط یک پشتی است. یک پا روی پای دیگر قرار میگیرد، پاها به هم فشرده شده و سپس رها میگردند. این کار در هر دو پهلو تکرار می‌شود. انواع این ورزش در حالت خوابیده به پشت، بالا گرفتن پاها و سپس فشردن آنها به هم با استفاده از بالشی که بین دو پا قرار داده می‌شود، باید توسط بیمار تکرار و تمرین شود.
در موارد شدید بیماری که در آن دارو و ورزش درمانی فایدهای در تخفیف درد ساکروایلیت ندارند، دکتر ممکن است انجام یکی از موارد زیر را به بیمار توصیه کند:
• تحریک الکتریکی: یک تحریک کنندۀ الکتریکی را میتوان در داخل ساکروم جاگذاری کرد، که به کاهش درد ساکروایلیت کمک می‌کند.
• تزریقات درون مفصلی: تزریق داروهای کورتیکوستروئیدی به داخل مفصل میتواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. کاربرد تزریق به دفعات زیاد ممکن است باعث بروز مشکلات دیگری شود، بنابراین تعداد تزریق باید به 2 تا 4 بار در سال محدود شود.
• انهدام رادیوفرکانسی: این نوع درمان بر روی بافت عصبی که ممکن است سبب درد ساکروایلیاک شود تمرکز می‌کند.
• فیوژن مفصل: در موارد شدید جوش دادن دو استخوان با کفه فلزی یا دیگر ابزارهای همجوشی میتواند به تخفیف درد ساکروایلیت کمک کند.طیفی از درمانها برای ساکروایلیت در دسترس است که میتوانند درد همراه این اختلال را کاهش دهند.بهبود درازمدت در این بیماری به علت ایجاد آن بستگی دارد. صدمه به مفصل و اشکال تباهیآور ارتریت نیاز به درمان مداوم برای مدیریت علایم دارد.پزشک میتواند بهترین راه را برای مدیریت علایم و تسکین درد همراه این اختلال به بیمار توصیه نماید.