بلاک آتلانتو-اوکسیپیتال
بلاک به معنی قطع کردن مسیر درد است و هم کاربرد درمانی و هم کاربرد تشخیصی دارد و با تزریق مواد بی حس کننده انجام می شود. آناتومی مفصل آنتلاتنو-اوکسیپیتال مفصل آتلاتنو-اکسیپیتال مفصل استخوان پس سری (اوکسیپوت) و بالاترین مهره ستون فقرات گردنی (Atlas) است.
مفصل آتلانتو-اکسیپیتال: مهره اطلس که در وسط آن سوراخ نخاعی و در روی بال های آن (در دو طرف) دو سطح مفصلی برای متصل شدن به استخوان اکسیپوت قرار دارد: این مفصل به سر اجازه می دهد که تا 35 درجه به سمت جلو یا عقب خم شود. محل این مفصل نسبت به انتهای فوقانی ستون فقرات در سمت جلو و بالا است. از بالای مهره اطلس عصب نخاعی گردنی اول و از پایین آن عصب نخاعی گردنی دوم خارج می شوند. این اعصاب عموما حسی هستند و پس از خروج از ستون فقرات از داخل بافت نرم و عضلات عبور می کنند. مفصل آتلانتو-اکسیپتال می تواند به دلیل آرتریت یا تروما (ضربه و نیروی فیزیکی) به دلیل حوادثی که در آن ها سرعت حرکت سر به صورت ناگهانی کم و زیاد می شود (مانند تصادف رانندگی) آسیب ببیند. درد بعد از این آسیب ها به دلیل التهاب غشا داخلی مفصل اتفاق می افتد. کاربرد ها بلاک آتلانتو-اوکسیپیتال برای تشخیص و درمان بیماری ها و شرایط دردناک مفصل آتلانتو-اکسیپیتال استفاده می شود.این بیماری ها معمولا به صورت سردرد در پشت سر یا گردن درد بروز می کنند. در بعضی موارد درد از پشت سر شروع می شود و به مفصل تمپورومندیبولار (مفصل فک تحتانی با استخوان گیجگاه) منتشر می شود. نحوه انجام این بلاک به دلیل نزدیک بودن مفصل به نخاع و شریان های ستون فقرات (شریان مهره ای) معمولا با کمک همزمان از دستگاه تصویربرداری فلوروسکوپی انجام می شود، هرچند که بدون کمک از تصویربرداری هم می توان این بلاک را انجام داد. بیمار در حالت خوابیده به شکم قرار می گیرد و یک بالشت زیر سینه او قرار داده می شود تا گردن طوری که باعث اذیت شدن بیمار نشود کمی به سمت جلو خم شود. پیشانی بیمار بر روی یک حوله تا شده قرار می گیرد. سپس به استفاده از بتادین محل ورود سوزن به خوبی استریل می شود.
محل انجام تزریق (دایره سبز نشان دهنده انتها سوزن است): اگر از فلوروسکوپ استفاده شود، پرتو آن از جلو به عقب تابیده می شوئ تا حفره استخوان اکسیپوت که محل ورود نخاع به جمجمه است دیده شود. درست در کنار این حفره مفصل آتلانتو-اکسیپیتال قرار دارد. موادی که به این مفصل تزریق می شوند بر اساس مشکل بیمار ترکیبی از کورنیکواستروئید ها و مواد بی حس کننده هستند. ابتدا از یک سوزن خاص برای مشخص کردن دقیق محل مفصل استفاده می شود. تصویر این سوزن بعد از داخل شدن در محل تزریق در فلوروسکوپ به شکل یک نقطه کوچک دیده می شود. تصویر فلوروسکوپی سوزن: در فلوروسکوپ با قرار دادن محل نوک سوزن در سمت بیرونی و خلفی مفصل از آسیب دیدن شریان مهره ای جلوگیری می شود. بعد از وارد کردن این سوزن از سوزنی کوچکتر (سوزن نخاعی) برای ورود به مفصل استفاده می شود. بعد از ورود سوزن نخاعی به مفصل با تزریق ماده حاجب و مشاهده نحوه پخش شدن آن توسط فلوروسکوپ از داخل بودن آن به فضای مفصلی اطمینان حاصل می شود. همچنین عدم خروج خون یا مایع مغزی نخاعی از این سوزن نشانه درست بودن محل آن است.
محل ورود سوزن به مفصل آتلانتو-اکسیپیتال: در نهایت ماده بی حسی و کورتیکواستروئید ها توسط این سوزن به داخل مفصل تزریق می شوند. عوارض جانبی شایع ترین عارضه جانبی این تزریق عفونت است که با استفاده از وسایل استریل به راحتی می توان جلوی آن را گرفت. از دیگر عوارض این بلاک آسیب نخاعی یا تزریق داخل عروق است که به دلیل استفاده از تصویربرداری فلوروسکوپی و دیدن شدن محل سوزن می توان به راحتی جلوی آن ها را گرفت. نکات کلینیکی این بلاک معمولا همزمان با بلاک آتلانتو-آگزیال برای کاهش درد آسیب های گفته شده (آرتریت و تروما) استفاده می شود و در درمان سندورم های درد گردنی و سردرد های پشت سر کابرد های فراوانی دارد. برای هر بیماری قبل از انجام این بلاک از تصویربرداری MRI استفاده می شود تا عدم وجود اختلالات آناتومیک محل تزریق یا وجود ضایعات فضاگیر نخاعی و مغزی (مانند تومور ها) که می توانند علت درد باشند تایید شود.