عصب اکسیپیتال (به معنی پس سری) سوم از اعصاب خارج شونده از نخاع از بین مهره های گردنی منشا می گیرد. این عصب در پشت گردن به سمت بالا حرکت می کند و به قسمت میانی پشت سر عصب دهی می کند. به این دلیل به این عصب، عصب اکسیپیتال سوم گفته می شود، که دو عصب اصلی ناحیه پس سری اعصاب اکسیپیتال کوچک (Lesser) و بزرگ (greater) هستند. کاربرد ها: بلاک این عصب برای تشخیص و درمان سردرد های ناحیه پس سری ای که به دلیل اختلال این عصب ایجاد می شوند، کابرد دارد. کاربرد تشخیصی به این صورتاست که اگر سردرد بیمار بعد از انجام بلاک کنترل شود یعنی منشا درد از این عصب بوده است. اگر درد بیمار بعد از بلاک موقت کنترل شود ولی در طولانی مدت عود کند، نیاز به بلاک دائمی با امواج رادیویی است. در این روش به جای تزریق مواد بی حسی از سوزنی استفاده میشود که با امواج رادیویی عصب را تخریب می کند. همچنین قبل از انجام بلاک دائمی از بلاک موقت برای پیشبینی اثر بخشی بلاک دائمی استفاده می شود. نحوه انجام بلاک: در حین این پروسه از دستگاه تصویر برداری فلوروسکوپی برای اطمینان از ورود سوزن به محل صحیح استفاده می شود. بیمار به شکم می خوابد و گردن کمی به سمت جلو خم می شود. سپس پزشک به لمس گردن و با کمک از تصویربرداری فلوروسکوپی محل تزریق را مشخص می کند. در نهایت سوزن وارد گردن می شود و با کمک تصویبرداری فلوروسکوپی به سمت محل عصب هدایت می شود و تزریق انجام می شود. به دلیل نزدیک بودن این عصب به ساختار های متعددی از جمله شریان مهره ای (سرخرگ اصلی نخاع) ، خود نخاع، و حفره ای که نخاع از آن وارد جمجمه می شود احتمال تزریق ماده بی حسی داخل این ساختار ها وجود دارد. تزریق داخل شریان مهره ای می تواند باعث مسمومیت بیمار شود. تزریق به نخاع می تواند باعث بی حسی کل نخاع شود. می توان با دقت در درست بودن نوک محل سوزن و استفاده از تصویر برداری فلوروسکوپی به راحتی می توان جلوی این عوارض را گرفت. عارضه دیگر این بلاک ایجاد کبودی یا هماتوم (تجمع خون در بافت) است که به دلیل پرخون بودن بافت گردن اتفاق می افتد. اما می توان با وارد کردن فشار بعد از انجام بلاک روی محل تزریق جلوی این عوارض را گرفت. استفاده از سوزن های نازک هم باعث کاهش احتمال تشکیل هماتوم می شود. همچنین می توان از پک های سرمازا استفاده کرد. این پک ها درد بعد از تزریق را هم کاهش می دهند. ایجاد عفونت بعد از تزریق نادر است و می توان با استفاده از وسایل استریل و شستن محل تزریق با بتادین قبل از ورود سوزن به راحتی جلوی آن را گرفت. نکات کلینیکی درباره سردرد های ناشی از عصب اکسیپیتال سوم: این نوع سردرد معمولا به صورت مزمن و روزانه بروز می کند. شروع این نوع سر درد ها معمولا بعد از ضربه به پشت سر یا پشت گردن است. تعدادی از این نوع سردرد ها معمولا به اشتباه سردرد تنشی یا سردرد ناشی از نورالژی (اختلال عصبی) عصب اکسیپیتال تشخیص داده می شوند. همه افرادی که به برای کنترل سردرد هایشان به انجام بلاک عصبی نیاز پیدا می کنند باید یک تصویربرداری MRI برای رد ضایعات داخل جمجمه ای و یک تصویبرداری x-ray از گردن برای رد اختلالات آناتومیک مادرزادی انجام دهند.