بلاک مفاصل فست (Facet) گردنی

بلاک به معنی قطع کردن مسیر درد است و هم کاربرد درمانی و هم کاربرد تشخیصی دارد و با تزریق مواد بی حسی و در مواردی همراه با کورتیکواستروئید انجام می شود. مفاصل فست بین زوائد کناری مهره های ستون فقرات قرار دارند و مهره های بالایی و پایینی را به یک دیگر متصل می کنند. دور این مفصل، کپسول مفصلی قرار دارد که مایع مفصلی را به داخل مفصل ترشح می کند. سر استخوان های داخل مفصل با غضروف پوشیده شده است. نقش این غضروف ها و مایع مفصلی نرم کردن حرکات مفصل است. کپسول مفصلی محل اصلی ایجاد پیام های درد در مفل است. مفاصل فست معمولا به دو دلیل دچار آسیب می شوند. اول به دلیل آرتریت و دوم به دلیل تروما (اسیب فیزیکی). هر دوی این عوامل باعث التهاب و در مواردی چسبندگی کپسول مفصلی می شوند و ایجاد درد می کنند. این درد معمولا به صورت گردن درد یا درد در پشت سر و ندرتا به صورت درد شانه با درد بالای ترقوه احساس می شود. این مفاصل از دو عصب نخاعی (اعصابی که مستقیما از نخاع خارج می شوند) عصب دهی می شوند. یک شاخه از عصب نخاعی مهره بالایی و یک شاخه از عصب مهره پایینی. به همین دلیل برای کنترل دردناشی از التهاب این مفاصل نیاز به بلاک هر دوی این اعصاب است. کاربرد ها: بلاک مفصل فست گردنی برای تشخیص و درمان درد های ناشی از این مفصل که به دلیل تروما یا آرتریت اتفاق می افتند استفاده می شود. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک درد بیمار کنترل شد، یعنی منشا درد از این مفصل بوده است. همچنین قبل از انجام بلاک دائمی از بلاک موقت برای پیشبینی اثر بخشی بلاک دائمی استفاده می شود. بلاک دائمی برای افرادی استفاده می شود به بلاک موقت پاسخ داده اند ولی به دلیل موقتی بودن آن، بعد از مدتی درد عود کرده است. نحوه انجام بلاک: این بلاک به سه روش مختلف انجام می شود که هر کدام کاربرد های مخصوص خودشان را دارند. این سه روش عبارت اند از: روش شاخه داخلی، روش تخریب با امواج رادیویی (بلاک دائمی)، روش داخل مفصلی. روش شاخه داخلی: این روش معمول ترین روش انجام این بلاک است و اکثر سندروم های درد با این روش مورد درمان قرار می گیرند. بیمار به شکم می خوابد و یک بالشت زیر سینه بیمار قرار میگیرد تا گردن کمی به سمت جلو خم شود. با مشخص کردن خار های های مهره ای پشت گردن محل انجام تزریق مشخص می شود. بعد از استریل کردن محل ورود سوزن با الکل یا بتادین، سوزن وارد گردن می شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک آن تزریق انجام می شود. نحوه انجام بلاک: می توان حین انجام این بلاک از تصویربرداری فلوروسکوپی برای مشاهده مسیر عبور سوزن و محل قرارگیری نوک سوزن استفاده کرد. روش تخریب با امواج رادیویی: در این روش به جای تزریق ماده بی حسی، از سوزنی استفاده می شود که با امواج رادیویی عصب را تخریب می کند. در این روش هم مانند روش قبلی بیمار به شکم می خوابد و یک بالشت زیر سینه بیمار قرار میگیرد تا گردن کمی به سمت جلو خم شود. با مشخص کردن خار های های مهره ای پشت گردن محل انجام تزریق مشخص می شود. بعد از استریل کردن محل ورود سوزن با الکل یا بتادین، سوزن وارد گردن می شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک آن با امواج رادیویی عصب تخریب می شود. نحوه انجام بلاک: می توان حین انجام این بلاک از تصویربرداری فلوروسکوپی برای مشاهده مسیر عبور سوزن و محل قرارگیری نوک سوزن استفاده کرد. روش داخل مفصلی: از این روش برای تشخیص مفصلی استفاده که عامل درد است. در این روش سوزن وارد خوئ فضای مفصلی می شود و تزریق داخل آن صورت می گیرد. در این روش هم مانند روش قبلی بیمار به شکم می خوابد و یک بالشت زیر سینه بیمار قرار میگیرد تا گردن کمی به سمت جلو خم شود. با مشخص کردن خار های های مهره ای پشت گردن محل انجام تزریق مشخص می شود. بعد از استریل کردن محل ورود سوزن با الکل یا بتادین، سوزن وارد گردن می شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک آن تزریق انجام می شود. نحوه انجام بلاک: می توان حین انجام این بلاک از تصویربرداری فلوروسکوپی برای مشاهده مسیر عبور سوزن و محل قرارگیری نوک سوزن استفاده کرد. عوارض جانبی احتمالی: به دلیل نزدیک بودن این عصب به ساختار های متعددی از جمله شریان مهره ای (سرخرگ اصلی نخاع) ، خود نخاع، اعصاب نخاعی احتمال تزریق ماده بی حسی داخل این ساختار ها وجود دارد. تزریق داخل شریان مهره ای می تواند باعث مسمومیت بیمار شود. تزریق به نخاع می تواند باعث بی حسی کل نخاع شود و تزریق به اعصاب نخاعی باعث بی حسی این اعصاب می شود.می توان با دقت در درست بودن نوک محل سوزن و استفاده از تصویر برداری فلوروسکوپی به راحتی می توان جلوی این عوارض را گرفت.عارضه دیگر این بلاک ایجاد کبودی یا هماتوم (تجمع خون در بافت) است که به دلیل پرخون بودن بافت گردن اتفاق می افتد. اما می توان با وارد کردن فشار بعد از انجام بلاک روی محل تزریق جلوی این عوارض را گرفت. استفاده از سوزن های نازک هم باعث کاهش احتمال تشکیل هماتوم می شود. همچنین می توان از پک های سرمازا استفاده کرد. این پک ها درد بعد از تزریق را هم کاهش می دهند. ایجاد عفونت بعد از تزریق نادر است و می توان با استفاده از وسایل استریل و شستن محل تزریق با بتادین قبل از ورود سوزن به راحتی جلوی آن را گرفت. تعدادی از بیمارا ن بعد از انجام بلاک دچار یک افزایش درد موقت می شوند. این درد و درد اصلی بیماری بعد از مدت کوتاهی از بین می روند. نکات کلینیکی: معمولا از این بلاک به همراه بلاک آتلانتو-اکسیپیتال برای کنترل درد های پشت سر و گردن استفاده می شود. مفصل آتلاتنو-اکسیپیتال مفصل بالاترین مهره گردنی و استخوان اکسیپوت (پس سری) است.

مقالات مرتبط
جدیدترین مـقالات آموزشی
ساعات پذیرش بیمار
شنبه تا چهار شنبه: 14 تا 17 عصر
تلفن: 88460605-021  ,  88449335-021
تلفن‌همراه:09198172104-09338866615
بالا