اعصاب نخاعی اعصابی هستند که مستقیما از نخاع خارج می شوند. این اعصاب از بین مهره های ستون فقرات بیرون می آیند. اعصاب نخاعی گردنی بعد از خروج از ستون فقرات به سمت دست ها، تنه و گردن حرکت می کنند و شاخه هایی انتحایی آن ها حس و حرکت این نواحی را تامین می کند.
در داخل هر مهره گردنی سوراخی قرار دارد که نخاع از داخل آن عبور می کند. در هر سمت از نخاع یک عصب نخاعی از آن خارج می شود.
هر مهره گردنی یک زائده سوراخ دار کناری دارد که از داخل آن شریان مهره ای (Vertebral) عبور می کند. از این شریان شاخه هایی برای خونرسانی به نخاع خارج می شوند.
رادیکولوپاتی گردنی به بیماری ای گفته می شود که در آن با تحت فشار قرار گرفتن اعصاب نخاعی گردنی بیمار دچار درد می شود. درد رادیکولوپاتی گردنی بر حسی عصب درگیر در شانه های، گردن، بازو و حتی دست ها احساس می شود. در ستون فقرات گردنی هم مانند بقیه قسمت های ستون فقرات بین هر دو مهره یک دیسک قرار دارد و بیرون زدگی این دیسک ها می تواند باعث رادیکولوپاتی گردنی شود. دیگر علت اصلی رادیکولوپاتی گردنی بیماری اسپوندیلوزیس (Spondylosis)است که در آن مهره های ستون فقرات درگیر می شوند.
کاربردها:
از این بلاک برای کنترل و تشخیص منشا سندروم های درد شانه و دست ها استفاده می شود. با توجه به پاسخ دادن یا عدم پاسخ بیمار به بلاک می توان منشا درد را مشخص کرد به این صورت که درصورت کنترل شدن درد، پیام های درد از عصب نخاعی ای که بلاک شده است منتقل می شدند.
دیگر کاربرد این بلاک درمان رادیکولوپاتی گردنی است. مزایا این روش نسبت به جراحی نداشتن خطرات جراحی مانند عدم نیاز به بیهوشی، بهبود سریع تر بیمار و درد و التهاب بسیار کمتر بعد از درمان است.
دیگر کاربرد های این بلاک عبارت اند از:
⦁ درمان سرویکالژیا (Cervicalgia) که در این بیماری اعصاب نخاعی گردنی ملتهب می شوند و درد ایحاد می کنند.
⦁ درمان نورالژی اکسیپیتال که در این بیماری یکی از اعصاب اکسیپیتال (Occipital، پس سری) که از نخاع گردنی منشا می گیرد ملتهب می شود و در پشت سر درد ایحاد می کند.
⦁ درمان بعضی سردرد ها با منشا گردن
⦁ درمان بعضی درد های گوشی-گیجگاهی
⦁ درمان درد ناشی از چسبندگی مهره های گردنی (Cervical stenosis)
⦁ سندروم بازویی گردنی (Cervical Brachial syndrome)
موارد ممنوعیت :
⦁ عفونت چه در محل تزریق، چه سیستمیک (درگیر کننده کل بدن)
⦁ اختلال انعقادی که نتوان آن را درمان کرد یا بیماری که به دلیل خطرات قلبی عروقی نمی تواند داروی خود را قطع کند.
⦁ اختلال آناتومی محل تزریق
ارزیابی های قبل از تزریق:
همه بیماران از جهت اختلالات عصبی حسی و حرکتی و محل درد بررسی می شوند. افرادی که دچار اختلال حسی یا حرکتی به دلیل تحت فشار قرار گرفتن اعصاب نخاعی شده اند باید قبل از عمل یک تصویر برداری MRI انجام دهند. اگر نتوان تصویربرداری MRI کرد، از تصویربرداری CT-scan استفاده می شود. بسته به محل درد و شک پزشک به علت آن لازم است بعضی بیماران یک تصویربرداری X-ray یا اسکن استخوان انجام دهند. تصویربرداری X-ray برای بررسی ستون فقرات، اختلالات مفصلی، بیماری های دیسک، اسپوندیلوزیس، و ضایعات استخوانی مهره ها کاربرد دارد.
نحوه انجام تزریق:
بیمار به حالت خوابیده به شکم قرار می گیرد و سر بیمار 25 تا 30 درجه به سمت مقابل چرخانده می شود. می توان در افرادی که نمی توانند به شکم بخوابند از حالت خوابیده به پهلو استفاده کرد. در این حالت قسمت آسیب بالا قرار می گیرد، سر به سمت پایین چرخانده تا دسترسی به عصب آسان تر شود.
در حین انجام این تزریق از تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی استفاده می شود و با توجه به تصویر آن سوزن به سمت عصب هدایت می شود. بعد از استریل کردن پوست محل تزریق (در پشت گردن) بیمار با بتادین، یک بی حسی زیرجلدی تزریق می شود. سپس سوزن با تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی به سمت عصب هدایت می شود. در نهایت بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک سوزن تزریق انجام می شود.احتمال تزریق در فضا های عمقی تر پایین است. اگر این عارضه اتفاق بی افتد، به بی حسی کل نخاع به همراه افت فشار خون و ایست تنفسی و کاهش هوشیاری فرد منجر می شود. احتمال تزریق داخل عروق داخل فضا های عمقی نخاع هم اندک است. اگر این عارضه اتفاق بی افتد باعث مسمومیت بیمار می شود. عارضه دیگر این تزریق آسیب دیدن عروق داخل فضا های عمقی نخاع و خونریزی آن ها است که معمولا باعث علائم عصبی و درد بعد از تزریق میشود. ولی این عارضه به صورت خود به خودی محدود می شود و نیاز به مداخله ندارد. آسیب به خود نخاع و اعصاب خارج شونده از آن معمولا باعث درد شدید می شوند و یکی از عوارض احتمالی این تزریق است. می توان با کمک از دستگاه فلوروسکوپی و مشاهده سوزن جلوی این عوارض را گرفت.
ایجاد عفونت بعد از تزریق نادر است و اکثرا در افرادی که نقص ایمنی دارند (افراد مبتلا به ایدز یا سزطان) اتفاق می افتد و می توان با استفاده از وسایل استریل و شستن محل تزریق با بتادین قبل از ورود سوزن به راحتی جلوی آن را گرفت.