همه ما، با سردرد آشنا هستیم و ممکن است هر مرتبه در قسمت متفاوتی از سر آن را احساس کرده باشیم. در واقع درد در هر قسمت از سر می‌تواند به‌دلایل مختلفی ایجاد شده باشد .این دردها که ممکن است در گردن، جمجمه و پیشانی احساس شود، به دلیل درد در بافت مغز نیست، بلکه درد عضلات فک و عضلات جمجمه، گرفتگی عروق خونی نواحی مختلف صورت و جمجمه، اطراف چشم، سینوس‌ها، گردن، پیشانی و... هستند؛ زیرا بافت مغز خود دارای حسگر نیست و به همین دلیل نمی‌تواند سبب ایجاد درد شود. توصیف سردرد در برخی از موارد دشوار است. احتمال شیوع سردرد در افراد مختلف بسیار بالا است.
انواع سردرد بر حسب علت
بر اساس علت به‌وجود آمدن دو نوع کلی سردرد وجود دارد؛ سردردهایی که به دلیل بیماری زمینه‌ای به‌وجود می‌آیند و از نوع سردرد خطرناک هستند که به آن‌ها سردرد ثانویه می‌گویند؛ و سردردهایی که بیماری خاصی علت بروز آن‌ها نیست و به آن‌ها سردرد اولیه می‌گویند. سه مورد از مهم‌ترین انواع سردرد اولیه، سردرد تنشی، سردرد هورمونی، سردرد میگرنی و سردرد خوشه‌ای هستند.
چنانچه سردرد شما در بخش پیشانی است، یعنی به خواب بیشتری نیاز دارید و چنانچه در بالای سر خود احساس درد می‌کنید، باید آب بیشتری بنوشید ویا غذای بیشتری بخورید. سردردی که از انواع سردرد پشت سر است، یعنی باید استرس خود را کم کنید و عامل استرس را از بین ببرید. اگر احساس می‌کنید یک حلقه دور سر شما قرار دارد و فشار وارد می‌کند، سردرد شما از انواع سردرد تنشی است. دردی که در یک چشم خود حس می کنید از انواع سردرد خوشه‌ای بوده و سردردی که در یک طرف سر خود حس می‌کنید، از انواع سردرد میگرنی است.
تفاوت سردرد تنشی و میگرن
ممکن است سردرد تنشی را با میگرن اشتباه بگیرید. این نوع سر درد باعث درد ضربان‌دار در یک یا دو طرف سر میشود.سر دردهای تنشی همه علائم میگرن، مانند حالت تهوع و استفراغ را ندارند. در موارد نادر، سردرد تنشی می‌تواند منجر به حساسیت به نور و صدای بلند، شبیه به میگرن شود.به طور متوسط ممکن است یک یا دو بار در ماه اتفاق افتد. با این حال، سر دردهای تنشی نیز می‌توانند مزمن شوند.
سردردهای ثانویه
سردردهای ثانویه به دلیل وجود بیماری در بدن به وجود می آیند که می‌توانند یکی از حالات زیر باشند:
آنوریسم یا تومور مغزی: این نوع سردرد خطرناک به دلیل فشار ناشی از وجود بخش اضافی در جمجمه ایجاد میشود. آنوریسم به اتساع عروق خونی و خونریزی آن‌ها می‌گویند. در نتیجه جمع شدن خون ویا بر اثر بافت توموری، فضای جمجمه اشغال شده و بر اثر فشاری که وارد میشود، احساس درد به وجود می‌آید.
سردرد سرویکوژنیک یا گردنی: این انواع سردرد بر اثر تحلیل دیسک بین مهره‌های گردنی به وجود می‌آید که با ایجاد فشار بر نخاع، سبب ایجاد درد در گردن و سر میشود.
سردرد مننژیت: مننژیت یکی از بیماری‌هایی است که در آن پوشش اطراف مغز و نخاع دچار عفونت و التهاب شده و ایجاد درد می‌کند.
سردرد سینوسی: یکی از انواع سردردها که درد آن در صورت احساس میشود، به دلیل سینوزیت و التهاب سینوس‌ها اتفاق می‌افتد.
سردرد نخاعی: در طی فرآیندهایی که برای نمونه‌برداری از نخاع انجام میشود ویا طی تزریق ماده بی‌حس کننده به نخاع، ممکن است نشت مایع نخاعی اتفاق بیفتد که سبب ایجاد این نوع سردرد خطرناک میشود.
سردرد پس از ضربه: یک شکل سردرد خطرناک، به دلیل ضربه به سر پس از حادثه است که ممکن است طی تصادف، سقوط از محلی ویا برخود شیء محکم اتفاق بیفتد.
چه زمانی سردرد نیازمند مراجعه به پزشک متخصص است؟
-
شدید بودن سردرد
به نحوی که احساس کنید در حال تجربه بدترین سردرد زندگی‌تان هستید. این عبارت حتی در متون مرجع پزشکی نیز به همین شکل به کار رفته است تا به عنوان یک سرنخ به پزشکان برای تشخیص خونریزی فضای زیر عنکبوتیه در اثر پارگی آنوریسم عروق مغزی کمک کند.
شدت درد با توجه به ظاهر بیمار و دیگر علائم و نشانه‌های او تا حد زیادی قابل ارزیابی است.
-
سردردی که شدیدتر از سردرد های معمول باشد.
-
سردردی که به صورت ناگهانی شروع شده یا با زور زدن، سرفه، خم شدن و یا فعالیت جنسی بدتر شود.
-
سردردی که با علائمی نظیر تهوع و استفراغ دائمی همراه باشد.
-
سردردی که با تب یا سفتی گردن همراه باشد
سفتی گردن ممکن است ناشی از مننژیت، پارکینسون و یا خونریزی ناشی از پارگی آنوریسم مغزی باشد. با این حال بسیاری از بیماران که از سفتی گردن شکایت دارند در حقیقت دچار اسپاسم یا التهاب عضله می باشند.
-
سردرد همراه با تشنج
-
سردرد ناشی از ضربه به سر یا پس از سقوط
-
سردردی که با تغییر در بینایی، تکلم و یا رفتار همراه باشد.
-
سردرد همراه با ضعف و یا تغییر در حس یک سمت از بدن
که می تواند نشان دهنده سکته مغزی باشد.
-
سردرد مقاوم به درمان یا تشدید شونده
-
سردردی که به دوزهای بالای داروهای مسکن (بیشتر از میزان توصیه شده) نیاز دارد.
-
سردرد ناتوان کننده یا سردردی که با فعالیت های روزمره تداخل دارد.