تصویربرداری همزمان سونوگرافی در سال های اخیر به طور شایعی برای انجام تزریقات تشخیصی و درمانی مدیریت درد های حاد و مزمن برای مشاهده مسیر سوزن و هدایت کردن آن به سمت بافت هدف مورد استفاده قرار گرفته است. پروسیجر های مدیریت درد های مزمن شامل بلاک (جلوگیری از انتقال پیام درد با تزریق دارو بی حسی و یا ضد التهابی) اعصاب (مانند شبکه عصبی بازویی یا کمری) که به صورت گسترده انجام می شوند، و تزریقات جهت بلاک اعصاب کوچکتر و تزریقات داخل مفصلی می شود که بسیاری از این تزریقات نیاز به انجام تصویربرداری همزمان سونوگرافی دارند. بلاک بسیاری از اعصاب کوچک مانند اعصاب بین دنده ای با تصویربرداری همزمان سونوگرافی انجام شده است.
علاوه بر اعصاب کوچک محیطی، امکان انجام بلاک های نزدیک نخاع مانند بلاک اپیدورال (تزریق به لایه های پوشاننده نخاع)، بلاک اعصابی که مستقیما از نخاع خارج می شود، بلاک مفاصل فست (مفاصل بین مهره های ستون فقرات) و اعصابی که به آن ها می رسند و بلاک اعصاب سمپاتیکی (قسمتی از سیستم خودکار عصبی بدن) و گانگلیون ها (گره هایی در مسیر اعصاب که مسئولیت پردازش و انتقال بسیاری از پام ها را بر عهده دارند) نیز تحت تصویربرداری همزمان سونوگرافی وجود دارد.
تزریق داخل مفصلی تحت هدایت تصویربرداری سونوگرافی
تزریق داخل مفصلی دارو ها، مخصوصا کورتیکواستروئید ها که دارو های ضدالتهابی قوی ای هستند، یه پروسیجر بسیار شایع برای درمان دردهای مفصلی است. برای انجام تزریقات داخل مفصلی دو روش کلی وجود دارد: با و بدون استفاده از تصویربرداری همزمان. در حالی که به نظر برخی افراد تزریقات داخل مفصلی بدون استفاده از تصویربرداری همزمان دفت بالایی دارند مطالعات انجام شده جدید این ادعا را ساپورت نمی کند. در یکی از تحقیقاتی که اخیرا انجام شده است 148 تزریق داخل مفصلی مختلف (از جمله تزریق داخل شانه، زانو، مچ پا و مچ دست) از جهت مقایسه تزریق با تصویربردای همزامان سونوگرافی و بدون تصویربرداری همزامان بررسی شدند. در طی این مطالعه نشان داده شده که استفاده از تصویربرداری همزمان سونوگرافی برای تزریقات داخل مفصلی باعث کاهش 43% درد حین تزریق، 25% افزایش پاسخدهی بیمار به درمان، و 62% کاهش افراد بدون پاسخ به درمان شده است. همچنین موارد تورم مفصلی کشف شده نسبت به عدم استفاده از تصویربرداری همزمان افرایش 200% داشته است که این مورد می تواند باعث تشخیص بهتر علت درد مفصل شود.
نمونه ای از تزریق داخل مفصلی زانو تحت هدایت سونوگرافی:
تزریق نقاط ماشه ای و عضلات
نقاط ماشه ای قسمتی از عضلات هستند که به دلابل مختلف متلهب شده اند و باعث ایجاد درد مزمن می شود. در گذشته تزریق داخل این نقاط بدون استفاده از تصویربرداری همزمان انجام می شد چون دستگاه فلوروسکوپی قادر به نشان دادن بافت نرم نبود. در حال حاضر استفاده از تصویربرداری سونوگرافی باعث دقت بسیار بالاتر تزریقات نقاط ماشه ای شده است. تصویربرداری سونوگرافی علاوه بر نشان داده عضلات می توانند عروق و اعصاب ناحیه را نیز نشان بدهند و پزشک با این اطلاعات می تواند از آسیب دیدن آن ها حین تزریق جلوگیری کند. یک برتری دیگر تصویربرداری سونوگرافی امکان انجام مانور های تشخیصی به صورت همزمان حین انجام تزریق است که می تواند باعث شناسایی بهتر ساختارهای داخلی محل تزریق شود.
پونوموتوراکس (پارگی پرده های پوشاننده ریه که باعث روی هم خوابیدن ریه و تنگی نفس شدید می شود) یک عارضه شایع تزریق در ناحیه قفسه سینه است. در یک مطالعه انجام شده روی 59 نفر که به دلیل تزریق ناحیه قفسه سینه دچار پونوموتوراکس شده اند نشان داده که شد 23 نفر به دلیل بلاک عصب بین دنده ای و 15 نفر دیگر به دلیل تزریق نقاط ماشه ای بدون استفاده از تصویربرداری همزمان شده اند در حالی که در صورت استفاده از تصویربرداری همزمان سونوگرافی جلوی ایجاد پونوموتوراکس در این 38 نفر گرفته می شد.
نمونه ای از محل نقطه ماشه ای بر روی باسن:
بلاک مفاصل فست
به مفاصل بین زوائد عرض مهره های ستون فقرات مفاصل فست گفته می شود. در مطالعات انجام شده از جهت مقایسه تصویربرداری سونوگرافی با تصویربرداری فلوروسکوپی نتایج نشان دهنده برابری این دو روش و در مواردی برتری تصویربرداری سونوگرافی نسبت به فلورسکوپی بوده است. بجز تزریق به صورت مستقیم داخل خود مفاصل فست، روش دیگر بلاک این مفاصل، تزریق به عصبی است که به این مفاصل می رسد. در این روش که روش بلاک شاخه داخلی (Medial) نامیده می شود تصویربرداری سونوگرافی به دلیل نشان داده بافت نرم و اعصاب نسبت به تصویربرداری فلوروسکوپی برتری دارد.
نمونه ای از بلاک مفاصل فست تحت هدایت سونوگرافی:
بلاک اپیدورال
منظور از بلاک اپیدورال تزریق مواد بی حسی به لایه های پوشاننده نخاع است. حین تصویربرداری فلورسکوپی می توان با تزریق ماده حاجب از درست بودن محل سوزن اطمینان بیشتری پیدا کرد، در حالی که این کار با تصویربرداری سونوگرافی مقدور نیست. برتری اصلی تصویربرداری سونوگرافی نسبت به تصویربرداری فلوروسکوپی نشان داده عروق دور نخاع و در نتیجه کاهش احتمال آسیب دیدگی آن ها حین تزریق است. همچنین در تصویربرداری فلورسکوپی از تابش پرتو های یونیزان استفاده می شود، در نتیجه برای مادران بارداری که نیاز به انجام بلاک اپیدورال دارند می تواند از تصویربرداری سونوگرافی به جای فلوروسکوپی برای کاهش خطرات جنینی استفاده کرد.
نمونه ای از بلاک اپیدورال:
بلاک گانگلیون های سمپاتیک
اعصاب سمپاتیکی بخشی از سیستم عصبی خودکار بدن هستند و گانگلیون های (گره های عصبی) سمپاتیکی در دو طرف ستون فقرات قرار دارند که اعصاب سمپاتیکی از آن ها خارج می شوند و تا ارگان های هدف خود ادامه پیدا می کنند. به دلیل مجاورت این گانگلیون ها با عروق کنار ستون فقرات و توانایی مشخص کردن عروق توسط تصویربرداری سونوگرافی، برتری دستگاه سونوگرافی برای انجام بلاک گانگلیون های سمپاتیکی جلوگیری از آسیب عروقی است. لارم به ذکر است که با تصویربرداری فلوروسکوپی و امکان استفاده از ماده حاجب می توان محل نوک سوزن را بهتر مشخص کرد و با تصویربرداری CT Scan بهتر می توان آناتومی ناحیه را مورد بررسی قرار داد. در نهایت تصمیم گیری استفاده از تصویربرداری های مختلف بر اساس شرایط هر یک از بیماران مشخص می شود.
نمونه ای از بلاک گانگلیون های سمپاتیکی:
