دست انسان یکی از پیچیدهترین و ظریفترین ساختارهای بدن است. با 27 استخوان، ماهیچهها و مفاصل متعدد، دست قادر به انجام حرکات قدرتمند، دقیق و ماهرانه است. اما همین پیچیدگی باعث میشود که دست در برابر آسیبها و بیماریها بسیار آسیبپذیر باشد. درد دست میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از التهاب و آسیبهای عصبی تا بیماریهای مزمن و آسیبهای حرکتی مکرر. در این مقاله به بررسی علل، علائم و بهترین روشهای درمان درد دست میپردازیم.درد دست میتواند در قسمتهای مختلف ساختار اسکلتی دست ایجاد شود، از جمله استخوانها، مفاصل، بافت همبند، تاندونها و اعصاب. برخی از علل شایع درد دست عبارتند از:
-
التهاب: التهاب مفاصل یا تاندونها میتواند باعث درد شدید در دست شود.
-
آسیب عصبی: آسیب به اعصاب دست میتواند منجر به درد، بیحسی و سوزنسوزن شدن شود.
-
آسیبهای حرکتی مکرر: انجام حرکات تکراری مانند تایپ کردن یا بلند کردن اجسام سنگین میتواند به مرور زمان باعث درد دست شود.
-
رگ به رگ شدن و شکستگی: آسیبهای فیزیکی مانند رگ به رگ شدن یا شکستگی استخوانهای دست میتواند درد شدیدی ایجاد کند.
-
بیماریهای مزمن: بیماریهایی مانند آرتروز، نقرس و لوپوس میتوانند باعث درد مزمن در دست شوند.
انواع درد دست و روشهای درمان
آرتروز (Arthritis)
آرتروز یکی از شایعترین علل درد دست است. این بیماری باعث التهاب مفاصل میشود و میتواند در هر نقطه از بدن رخ دهد، اما به ویژه در دستها و مچ دست شایع است. دو نوع اصلی آرتروز عبارتند از:
-
آرتروز استخوانی (Osteoarthritis): این نوع آرتروز معمولاً افراد مسن را درگیر میکند و ناشی از ساییدگی و پارگی مفاصل است.
-
آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis): این بیماری مزمن باعث التهاب مفاصل میشود و میتواند قسمتهای زیادی از بدن را درگیر کند.
علائم آرتروز:
-
درد مبهم یا سوزشی در مفاصل انگشتان یا مچ دست
-
درد بعد از استفاده بیش از حد
-
تورم و سفتی مفاصل
-
تغییرات در مفاصل انگشت شست
درمانهای رایج:
-
داروهای ضد التهاب و مسکن
-
روشهای درمانی مانند اوزون تراپی، پرولوتراپی و لیزر درمانی
-
آتل بندی مفاصل
سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome)
سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق میافتد که عصب میانی در مچ دست تحت فشار قرار میگیرد. این فشار میتواند ناشی از التهاب یا ضخیم شدن تاندونها باشد.
علائم سندرم تونل کارپال:
-
سوزش، سوزنسوزن شدن یا خارش در کف دست و انگشتان
-
درد در طول شب
-
کاهش قدرت گرفتن
درمانهای رایج:
-
آتل بندی
-
استفاده از یخ یا کمپرس سرد
-
تزریق استروئید
تنوسینوویت دی کوئروین (De Quervain’s Tenosynovitis)
این بیماری تاندونهای اطراف انگشت شست را تحت تأثیر قرار میدهد و باعث التهاب و درد میشود.
علائم تنوسینوویت دی کوئروین:
-
درد در اطراف انگشت شست و مچ دست
-
تورم و مشکل در گرفتن اجسام
درمانهای رایج:
-
آتل بندی
-
استفاده از یخ
-
تزریق استروئید
-
جراحی در موارد شدید
کیست گانگلیون (Ganglion Cyst)
کیستهای گانگلیون معمولاً دردناک نیستند، اما میتوانند باعث ناراحتی شوند. این کیستها پر از مایع هستند و اغلب در پشت مچ دست ظاهر میشوند.
علائم کیست گانگلیون:
-
توده یا برآمدگی در پشت مچ دست
-
درد یا بیحسی در صورت فشار بر اعصاب مجاور
درمانهای رایج:
-
استراحت و آتل بندی
-
تخلیه مایع کیست
-
جراحی در موارد شدید
نقرس (Gout)
نقرس یک نوع آرتریت التهابی است که باعث حملات ناگهانی و شدید درد در مفاصل میشود. این بیماری اغلب مفصل انگشت شست را تحت تأثیر قرار میدهد.
علائم نقرس:
-
درد شدید و ناگهانی در مفاصل
-
قرمزی و تورم
درمانهای رایج:
-
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
-
داروهای پیشگیری از حملات نقرس
لوپوس (Lupus)
لوپوس یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب در سراسر بدن میشود. این التهاب میتواند منجر به درد و تورم در دستها و مچ دست شود.
علائم لوپوس:
-
درد و سفتی مفاصل
-
تب و خستگی
-
بثورات پوستی
درمانهای رایج:
-
داروهای ضد التهاب
-
فیزیوتراپی
-
استراحت و اجتناب از فعالیتهای دردناک
نوروپاتی محیطی (Peripheral Neuropathy)
نوروپاتی محیطی شرایطی است که باعث بیحسی، درد و ضعف در دست و پا میشود. این بیماری ناشی از آسیب به اعصاب محیطی است.
علائم نوروپاتی محیطی:
-
بیحسی و سوزنسوزن شدن
-
درد شدید و تپنده
-
ضعف عضلانی
درمانهای رایج:
-
داروهای مسکن
-
داروهای ضد تشنج
-
فیزیوتراپی
پدیده رینود (Raynaud’s Phenomenon)
پدیده رینود باعث میشود که انگشتان دست و پا در هنگام سرما یا استرس بیحس و سرد شوند.
علائم پدیده رینود:
-
تغییر رنگ انگشتان (قرمز، سفید، آبی)
-
بیحسی و سوزنسوزن شدن
درمانهای رایج:
-
گرم نگه داشتن دست و پا
-
اجتناب از سرما و استرس
انگشت ماشهای (Trigger Finger)
انگشت ماشهای شرایطی است که در آن انگشت در حالت خمیده گیر میکند و به سختی صاف میشود.
علائم انگشت ماشهای:
-
درد و سفتی در قاعده انگشت
-
گیر کردن انگشت در حالت خمیده
درمانهای رایج:
آسیبهای تروماتیک
آسیبهای فیزیکی مانند شکستگیها و رگ به رگ شدنها میتوانند باعث درد شدید در دست شوند.
درمانهای رایج:
-
آتل بندی
-
فیزیوتراپی
-
جراحی در موارد شدید
زمان مراجعه به پزشک
اگر درد دست شما جدید است یا به طور ناگهانی بدتر شده، باید به پزشک متخصص دردشناسی مراجعه کنید. همچنین اگر درد تدریجی دارید که مدتی است شما را آزار میدهد، بهتر است با پزشک خود ویزیت شوید.
منبع: پروفسور دکتر سیروس مومن زاده