بلاک کردن اعصاب یعنی بستن مسیر عبور پیام عصبی با استفاده از تزریق مواد بی حسی.
عصب تیبیال خلفی از سمت پشت قوزک داخلی پا پایین آمده و مسئول عصب دهی به پاشنه پا است.
نواحی عصب دهی شده توسط اعصاب پا (ناحیه مربوط به عصب تیبیال با رنگ آبی مشخص شده است):
سندروم تونل تارسال خلفی (Posterior Tarsal Tunnel Syndrome) به دلیل فشار روی عصب تیبیال خلفی در محل عبورش از داخل تونل تارسال خلفی ایجاد می شود. تونل تارسال خلفی از فلکسور رتنایکولوم (Flexor Retniaculum)، استخوان های مچ پا، و لیگامان لاکونیت (Lacunate ligament، لیگامان ها استخوان ها را به هم متصل کرده و مفاصل بدن را پایدار می کنند) تشکیل شده است:
علاوه بر عصب تیبیال خلفی، این تونل شامل شریان تیبیال خلفی و تعدادی از تندون ها می شود که مستعد تنوسینوویتیس (Tenosynovitis) هستند. شایع ترین علت تحت فشار قرارگرفتن عصب در این موقعیت آناتومی آسیب رسیدن به مچ پا است، مانند شکستگی، دررفتگی و آسیب دیده فرد طی تصادفات. ترومبوفلبیتیس (Thrombophlebitis) و آنوریسمس (Aneurusms) شریان تیبیال خلفی هم می توانند باعث ابتلا بیمار به سندروم تونل تارسال خلفی شوند. بیماران مبتلا به روماتوآرتیت، نسبت به جمعیت عادی شانس بیشتری برای ابتلا به این سندروم دارند. سندروم تونل تارسال خلفی نسبت به سندروم تونل تارسال قدامی شیوع بیشتری دارد.
سندروم تونل تارسال خلفی تا حدودی شبیه سندروم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) است. بیمار در کف پایش احساس درد، خوابرفتگی و بی حسی دارد. این علائم می توانند به سمت محل قطع شدگی عصب، در زیر قوزک داخلی، منتشر شوند. شاخه های داخلی و خارجی کف پای عصب تیبیال خلفی پیام های حرکتی را به عضلات کف پا منتقل می کنند. بیمار ممکن است متوجه ضعف در خم کردن انگشت پایش و ناپایداری پا به دلیل ضعف عضلات، شود. معمولا بیماران دچار دردی شبانه مانند درد شبانه سندروم تونل کارپال، می شوند.
تشخیص:
یافته های فیزیکی شامل افزایش درد بیمار درصورت لمس عصب تیبیال خلفی در پشت قوزک داخلی است. معمولا یک علامت تینل (Tinel sign) مثبت دقیقا در زیر و پشت قوزک داخلی که محل عبور عصب تیبیال خلفی است وجود دارد. معمولا خم کردن کف پا به سمت پای دیگر شدت علائم را افزایش می دهد. اگر شاخه های داخلی و خارجی عصب تیبیال خلفی درگیر شده باشند، ممکن است ضعف عضلات کف پا و خم کننده انشگتان دیده شود.
سندروم تونل تارسال خلفی در اغلب موارد به اشتباه آرتیت مفصل مچ پا، رادیکولوپاتی کمری (اختلال اعصاب خارج شده از نخاع در کمر)، یا اختلال عصبی ناشی از دیابت تشخیص داده می شود. در بیماران مبتلا به آرتریت مفصل مچ پا مدارک رادیوگرافی نشان دهنده آرتریت هستند. اکثر بیماران مبتلا به رادیکولوپاتی کمر اختلال رفلکسی، حسی و حرکتی همراه با درد کمر دارند، در حالی که بیماران مبتلا به سندروم تونل تارسال خلفی اختلال رفلکسی ندارند و اختلال حرکتی و حسی نیز به محدوده عصب دهی شده توسط عصب تیبیال خلفی در پایین مچ پا محدود شده اند. اختلال عصبی ناشی از دیابت معمولا باعث اختلال حسی کل پا می شود، و نه محدود به منطقه عصب دهی شده توسط عصب تیبیال خلفی. ممکن است رادیکولوپاتی کمری به همراه اختلال عصب تیبیال خلفی وجود داشته باشد که به این وضعیت سندروم دابل کراش (Double-crush syndrome) گفته می شود. همچنین، چون سندروم تونل تارسال خلفی در بیماران مبتلا به دیابت دیده می شود، تعجب برانگیز نیست که معمولا اختلال عصبی ناشی از دیابت، در بیماران دیابتی مبتلا به سندروم تونل تارسال خلفی دیده می شود.
الکترومایوگرافی به افتراق سندروم تونل تارسال قدامی از رادیکولوپاتی کمری و اختلال عصبی ناشی از دیابت کمک می کند. انجام رادیوگرافی برای تمام بیماران مبتلا سندروم تونل تارسال قدامی الزامی است تا عدم وجود بیماری های استخوانی اثبات شوند. بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص پزشک آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی نیز انجام می شود. در صورت شک پزشک به ناپایدای مفصل یا وجود تومور انجام MRI یا تصویربرداری سونوگرافی مچ و پا الزامی است.
نحوه انجام بلاک:
تزریقات برای بلاک اعصاب (قطع عبور پیام عصبی با استفاده از مواد بی حسی) عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از دستگاه های تصویربرداری (که در بین این روش ها سونوگرافی بیشرین کارآیی و کمترین عوارض جانبی را دارد). در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:.
این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور سیروس مومن زاده انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن و خود عصب از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.
عوارض جانبی احتمالی:
شایع ترین عارضه این تزریق تشکیل هماتوم (کیسه پر از خون) است. می توان وارد کردن فشار روی محل تزریق بعد از انجام تزریق، احتمال این عارضه را پایین آورد. اگر سوزن به شیوه نادرستی به بدن وارد شود می تواند به عصب آسیب برساند. با جلو بردن آرام سوزن و سپس دور کردن آن از عصب می توان جلوی این عارضه را گرفت. همچنین با استفاده از دستگاه سونوگرافی و دید پزشک به محل سوزن و عصب نیز می توان احتمال این عارضه را کاهش داد.
درمان های غیرجراحی
*فیزیوتراپی.
*تزریق اوزون.
*بلاک عصب با لیزر.
* رادیو فرکوئنسی (RF)
در کلینیک فوق تخصصی درد پروفسور دکتر سیروس مؤمن‌زاده تمامی این خدمات با راهنمایی اولتراسوند انجام می‌گیرد.