آیا در خواب بی قرار هستید، کج خلق و دمدمی مزاج هستید، چیزهای کوچک را فراموش می کنید، و احساس دلگیری و تنهایی می کنید؟ نگران نباشید، همه ما همچین حسی داشتیم. شما احتمالا فقط مضطرب هستید. استرس همیشه چیز بدی نیست. می تواند برای انفجار انرژی اضافی یا تمرکزمفید باشد، مثلا وقتیکه یک ورزش رقابتی انجام می دهید، یا موقعیکه باید در جمع صحبت کنید.
ولی وقتی که دائمی باشد، اون چیزیکه خیلی از ماها روزهای پیاپی باهاش روبرو هستیم، در واقع شروع به تغییر مغز شما می کند. اضطراب مزمن، مثل پرکاری یا بحث و دعوا در خانه، می تواند براندازه مغز ساختار آن، و نحوه ی عملکردش، و تا حتی ژن های شما تاثیر بگذارد. استرس با چیزی به نام محور هیپوتالاموس هیپوفیز آدرنال (HPA)، شروع می شود زنجیره ای از واکنش ها ما بین غدد درون ریز مغز و فوق کلیوی که واکنش بدن به استرس را کنترل می کند. وقتی مغز شما یک وضعیت استرس آور را تشخیص می دهد، محور HPA شما فورا فعال می شود و هورمونی به نام کورتیزول آزاد می کند، که بدن شما را برای عمل فوری آماده می کند.
اما سطح بالای کورتیزول در مدت زمان طولانی به مغز شما آسیب جدی می زند. به عنوان نمونه، استرس مزمن میزان فعالیت و تعداد ارتباطات عصبی در آمیگدال را بالا می برد، مرکز ترس مغز و هر چه سطح کورتیزول بالاتر می رود، سیگنال های الکتریکی در هیپوکمپوس، قسمتی از مغز که با یادگیری، حافظه، و کنترل استرس مرتبط است تحلیل می رود. هیپوکمپوس همچنین جلوی عملکرد محور HPA را می گیرد، بنابراین با ضعیف شدن آن، توانایی کنترل استرس هم تضعیف می شود. البته، این همه ماجرا نیست. کورتیزول می تواند به معنای واقعی کلمه سبب کوچک شدن اندازه مغزتان شود. مقدار زیاد آن منجر به از دست دادن ارتباط سیناپسی بین نورن ها و کوچک شدن قشر جلویی مغز شما شود، قسمتی از مغزتان که رفتارهایی مانند تمرکز، تصمیم گیری، قضاوت، و روابط اجتماعی را تنظیم می کند. همچنین موجب می شود که تعداد کمتری از سلول مغز جدید در هیپوکمپوس ایجاد شود. این یعنی اینکه اضطراب مزمن ممکن است یادگیری و به خاطر آوردن چیزها را سخت تر کند و همچنین زمینه را برای مشکلات ذهنی جدی تری، مانند افسردگی و نهایتا آلزایمر را فراهم کند. آثار استرس ممکن است به بتدریح به سطح DNA مغز هم برسد. یک آزمایش نشان داده است که میزان مراقبتی که موش مادر به بچه تازه متولد خود می دهد بر اینکه موشِ نوزاد بعدا در زندگی چگونه به استرس پاسخ می دهد، نقش دارد. معلوم شد که بچه های مادران مراقب به استرس کمتر حساس هستند چونکه مغز آنها دریافت کنندههای کورتیزول بیشتری تولید کرده است، که به کورتیزول می چسبندند و پاسخ استرس را کاهش میدهند.
بچه های مادران بی تفاوت نتایج برعکس داشتند، و در نتیجه در طول زندگی نسبت به استرس حساس تر بودند. این ها تغییرات اپی ژنتیک بحساب می آیند، به این معنی که بدون تغییر مستقیم کد ژنتیکی بر نوع ژنهایی که بروز میکنند اثر می گذارند و اگر جای مادران عوض شود این تغییرات قابل بازگشت هستند. اما یک نتیجه تعجب آور این بود که تغییرات اپی ژنتیک ایجاد شده توسط یک موش مادر به نسل زیادی بعد از او منتقل شده است. به عبارت دیگر، نتایج این کنشها وراثتی بوده است. البته، همه اش خبر بد نیست. روش های بسیاری وجود دارند تا کاری که کورتیزول بر مغزتان کرده است را برعکس کند. قوی ترین اسلحه ورزش و مراقبه است، که شامل نفس کشیدن عمیق است و هوشیار و متمرکز بودن بر آنچه در اطرافتان می گذرد. هر دو این فعالیت ها استرس را کاهش و اندازه هیپوکمپوس را افزایش می دهند، در نتیجه حافظه تان را بهبود میبخشند پس در مقابل فشار زندگی روزمره احساس شکست نکنید. اضطرابتان را کنترل کنید، قبل از اینکه اون شما را کنترل کند.